15 kwietnia o godz. 11.00 w warszawskiej restauracji Cafe Stolica, u gościnnego szefa kuchni, dr. Bogdana Gałązki, odbyło się spotkanie prasowe poświęcone serialowi „Historia kuchni polskiej”. Poradnik Restauratora uczestniczył w tym wydarzeniu.
Serial ten, którego scenarzystą i prowadzącym jest prof. Jarosław Dumanowski, swój telewizyjny debiut miała na początku kwietnia na antenie TVP Historia.
Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. “Historia kuchni polskiej” w 26 odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego – głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, specjalizujący się w historycznej rekonstrukcji kulinarnej razem z Norbertem Sokołowskim i Marcinem Chmielińskim (kucharzami z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie) i Radkiem Kozłowskim z Torunia, pomagali im także Anna Wasilewska i Michał Jerzak.
Przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad narodowymi i europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych.
“Historia kuchni polskiej” to historia Polski od kuchni w wersji dla każdego, ale też wersja historii jaką dzisiaj zajmują się historycy: bez masy dat i faktów, które dziś łatwo znaleźć w Wikipedii, bez drobiazgowego opisu wydarzeń w staroświeckiej, pozytywistycznej jeszcze wersji uprawiania historii.
W każdym z 26 odcinków rozmawiamy z ekspertami, sięgamy do źródeł i odwiedzamy miejsca ważne dla historii polskiej kuchni. Spotykamy historyków, archeologów, producentów żywności, restauratorów i kucharzy. Zaglądamy do archiwów i bibliotek, czytamy przepisy kulinarne sprzed setek lat, próbujemy je zrozumieć i odkryć o czym tak naprawdę opowiada nasze jedzenie, czym jest smak oraz skąd się to wszystko wzięło. Potem spotykamy się w kuchni, by odtworzyć potrawy sprzed wieków.
Odcinki ułożone są chronologicznie, oprócz dwóch ostatnich, specjalnych odcinków o Wielkanocy i Wigilii. Gdy opowiadamy o czasach zaborów, oprócz chronologii ważne staje się też kryterium regionalne.
Przedstawiana w odcinkach wiedza oparta jest o badania historyczne realizowane w Centrum Dziedzictwa Kulinarnego UMK w Toruniu. Receptury i potrawy odtwarzane w programie pochodzą z dawnych książek kucharskich, rozpraw dietetycznych i poradników gospodarczych. Najstarsze z nich opublikowaliśmy w wilanowskiej serii „Monumenta Poloniae Culinaria” (Polskie Zabytki Kulinarne), obejmującej już dziewięć tomów i wiele tysięcy receptur i porad żywieniowych sprzed końca XVIII wieku.
W wielu sprawach, zwłaszcza w odcinkach dotyczących dawniejszych epok, porównujemy mało znane kwestie z historii kuchni polskiej z wiedzą specjalistów z różnych krajów. W naszym programie wypowiadają się więc m. in. Bruno Laurioux, dyrektor Europejskiego Instytutu Historii i Kultur Jedzenia (IEHCA), Massimo Montanari z Uniwersytetu w Bolonii – jeden z twórców kulturowej historii jedzenia i wielu innych specjalistów z różnych krajów (Niemiec, Francji, Włoch, USA, Ukrainy, Litwy, Czech). Wielokrotnie w różnych odcinkach występuje prof. Fabio Parasecoli z Nowego Jorku, redaktor monumentalnej, pięciotomowej „Cultural History of Food”, który przez kilka lat realizował projekt badawczy dotyczący zmian postaw Polaków wobec współczesnego jedzenia. Na Litwie wspomagał nas Rimvydas Laužikas z Uniwersytetu Wileńskiego, w Niemczech pomagał nam Peter Peter z Salzburga. W Kijowie sfilmowaliśmy wypowiedzi Switłany Bułatowej z Biblioteki Narodowej Ukrainy razem z którą J. Dumanowski opublikował m. in. tekst najstarszej, niedawno odnalezionej polskiej książki kucharskiej z ok. 1540 r.
Zdjęcia kręcono w różnych krajach, w których odwiedzaliśmy badaczy specjalistów i pokazywaliśmy ważne miejsca związane z historią kuchni polskiej. W Polsce były to m. in. Zamek Królewski w Warszawie, Wawel, Pałac w Wilanowie, Łazienki, zamek w Nowym Wiśniczu, Tykocin, Toruń, Łańcut, wiele muzeów i zabytków z całego kraju.
