Chociaż obrót bezgotówkowy staje się coraz powszechniejszy, to nie wpływa na zwyczaj dawania napiwków. Są to zazwyczaj drobne kwoty przeznaczone dla obsługi lokalu – kelnera, barmana, a czasem kucharza w uznaniu wykonywanej przez nich pracy. Czy jednak takie świadczenia mogą rodzić obowiązki na gruncie prawa podatkowego lub składek ZUS? A jeżeli tak, to jakie i kto powinien je spełnić?
RODZAJE NAPIWKÓW
Napiwki objęte są pewną specyfiką i generalnie, chociaż przeznaczone dla personelu, to sposób ich pobierania i dystrybucji zależy w gruncie rzeczy od restauratora. W związku z tym możemy wyróżnić dwa typy napiwków.
Napiwki dobrowolne wręczane są bezpośrednio załodze lokalu. Ich adresat oraz wysokość całkowicie zależy od uznania gościa. Czasami trafiają do wspólnej puli wszystkich pracowników, którzy dzielą je między sobą.
Niekiedy napiwek jest z góry wliczony do rachunku, jako koszt obsługi. Jego wysokość nie zależy wtedy od uznania gościa, a zamiast tego jest ustalana przez restauratora – zazwyczaj jako procent z kwoty zamówienia. Napiwek tego typu musi zostać wyszczególniony na paragonie, jako osobna pozycja.Klienci powinni zostać wyraźnie poinformowani o jego wysokości przed złożeniem zamówienia.
W przypadku napiwku dobrowolnego, gość w zasadzie nie ma możliwości obdarowania pracowników restauracji inaczej niż gotówką – nawet jeżeli samo zamówienie opłacił kartą „dodatkowo” dokłada napiwek w formie gotówki. Zazwyczaj w praktyce wygląda to właśnie w ten sposób. Takich problemów nie ma oczywiście przy napiwku doliczonym do paragonu.
NAPIWKI A PODATEK DOCHODOWY
Podstawowym podatkiem, który należy rozważyć w przypadku napiwków jest podatek dochodowy. Bez wątpienia każdy napiwek będzie podlegać temu podatkowi, jednak w zależności od przyjętego rodzaju napiwku może stanowić dochód z różnych źródeł.
W przypadku, gdy napiwki pobierane są „odgórnie” jako kwota doliczona do rachunku, albo też ogólna pula pobranych napiwków „dobrowolnych” pozostaje w dyspozycji restauratora należy zakwalifikować je jako przychód ze stosunku pracy. To restaurator-pracodawca dokonuje w tej sytuacji ich podziału, a obsługa-pracownicy w zasadzie nie ma na to wpływu. Tego typu przychody opodatkowane są tak, jak wynagrodzenie za pracę. Obowiązkiem prowadzącego lokal jest więc pobranie zaliczek na podatek i przekazanie pracownikom imiennej informacji na właściwym formularzu (PIT-11). Jeżeli w lokalu panuje system napiwków uznaniowych, wręczanych bezpośrednio obsłudze, to pracownicy powinni je samodzielnie wyliczyć i wskazać w rocznym zeznaniu podatkowym jako „przychód z innych źródeł”.
NAPIWKI A SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I ZDROWOTNE
W nawiązaniu do kwestii rozliczenia podatku dochodowego od napiwków należy wskazać, że w przypadku gdy są one zakwalifikowane jako „przychód z innych źródeł” – a więc otrzymane bez pośrednictwa pracodawcy, w wyniku decyzji gościa, to nie podlegają one ozusowaniu. Inaczej będzie w przypadku, gdy to pracodawca rozdziela napiwki – a więc gdy zostały one zakwalifikowane jako przychód ze stosunku pracy. Wtedy podlegają one wliczeniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
PODATEK VAT OD NAPIWKÓW
Należy również rozważyć, czy napiwek podlega opodatkowaniu VAT. Jeżeli był on wliczony do ceny zamówienia i wyszczególniony na paragonie, to nie ma żadnych wątpliwości, że tak. Nawet, jeżeli całość zostanie rozdysponowana pomiędzy pracowników.
Dochód z napiwku stanowi wtedy część ceny, która określona została z góry przez restauratora i powiększa podstawę opodatkowania. Co więcej sam paragon wskazuje wprost kwotę podatku.
Inaczej będzie w przypadku napiwku uznaniowego, „dobrowolnego”. Kwota nie pojawia się wtedy na paragonie i zależy wyłącznie od woli gościa. Ani restaurator, ani też osoba obsługująca nie ma możliwości jej określić lub wymusić. Ponieważ napiwek kierowany jest wyłącznie do pracownika, a więc osoby, która nie jest zaliczana do grona podatków zobowiązanych do zapłaty podatników VAT to uznamy, że restaurator jak i adresat napiwku są zwolnieni od uiszczenia podatku od towarów i usług.
EDYTA DUCHNOWSKA
Radca Prawny
Kancelaria Radcy Prawnego Edyta Duchnowska
www.duchnowska.pl
www.prawowrestauracji.pl
