MIK: Nastroje przedsiębiorców w grudniu 2023 r. lepsze niż rok temu

O grudniowym spadku wyniku MIK zadecydowała przewaga negatywnych ocen w komponentach wartości sprzedaży, nowych zamówień, inwestycji i mocy produkcyjnych, które przyjęły wartość wskaźników poniżej poziomu neutralnego. Wartości wskaźnika przekraczające poziom neutralny dotyczą wynagrodzeń, płynności finansowej oraz zatrudnienia.

Na wyraźny wzrost m/m w wynagrodzeniach wpłynął planowany na 2024 rok wzrost minimalnego wynagrodzenia w kraju od stycznia 2024r. Od początku br. utrzymuje się pozytywna ocena płynności finansowej firm (powyżej 100,0 pkt.).

Grudniowy MIK zamyka tegoroczne odczyty wskaźnika, który w 2023 r. tylko trzy razy osiągnął poziom nieznacznie powyżej neutralnego (100 pkt.). Świadczy to o przewadze pesymistycznych nastrojów wśród przedsiębiorców w kończącym się roku, który cechowały: wysoka inflacja, wysokie stopy procentowe, rosnące koszty pracownicze i ceny energii, a także duża niepewność sytuacji gospodarczej. Jednocześnie w ostatnich miesiącach br. odczyty MIK były wyższe niż w analogicznych miesiącach 2022 r. Świadczy to o polepszającej się koniunkturze gospodarczej. Fakt ten potwierdzają też inne wskaźniki makroekonomiczne dla Polski z końca 2023 r. Daje to nadzieję, że 2024 r. pod wieloma względami będzie lepszy dla przedsiębiorców – komentuje Katarzyna Dębkowska, kierowniczka Zespołu Foresightu Gospodarczego PIE.

Pozytywne nastroje przeważają w dużych i średnich firmach oraz w usługach, produkcji i handlu

W grudniu jedynie w dużych i średnich firmach przeważały nastroje pozytywne. Dla  średnich firm odnotowano nieznaczny wzrost wskaźnika (103,9 pkt., wzrost o 0,5 pkt. m/m), zaś dla dużych spadek o 10 pkt. do poziomu 110,5 pkt. Wśród małych i mikroprzedsiębiorstw dominują negatywne nastroje (odpowiednio 98,3 pkt. oraz 90,3 pkt.).

Grudniowy odczyt pokazuje przewagę pozytywnych nastrojów w usługach (106,8 pkt., spadek o 0,8 pkt. m/m) oraz w firmach produkcyjnych (106,2 pkt., spadek o 15,6 pkt. m/m) i handlowych (102,4 pkt. wzrost o 2,2 pkt. m/m). MIK poniżej poziomu neutralnego kolejny miesiąc odnotowuje branża TSL (95,5 pkt., wzrost o 1 pkt. m/m), do której w grudniu dołączyło budownictwo (96,1 pkt., spadek o 10,3 pkt. m/m).

Z grudniowego odczytu MIK wynika, że co trzeci przedsiębiorca planuje w 2024 r. podwyżki wynagrodzeń. W branżach: handlowej, produkcyjnej i w usługach odsetek ten wzrasta nawet do 40 proc. Ma to oczywiście związek z podwyższeniem płacy minimalnej od stycznia 2024 r. W tej sytuacji barierą, która najbardziej doskwiera firmom są rosnące koszty pracownicze, na które w grudniu wskazuje blisko 70 proc. przedsiębiorców. Jednocześnie płynność finansowa przedsiębiorstw nie jest zagrożona. Ponad połowa firm wskazuje, że posiada środki finansowe, które pozwolą na funkcjonowanie firmie co najmniej przez 3 miesiące. Wysokie koszty pracownicze nie przekładają się też na decyzje o zwolnieniach pracowników – 80 proc. chce utrzymać poziom zatrudnienia, a około połowa przedsiębiorstw wskazuje na niedostępność pracowników – komentuje Katarzyna Dębkowska, kierowniczka Zespołu Foresightu Gospodarczego PIE.

Kolejny miesiąc koszty pracownicze, niepewność sytuacji gospodarczej oraz ceny energii najsilniej utrudniały działalność

W grudniu głównymi barierami utrudniającymi działalność firmom były rosnące koszty pracownicze (67 proc., wzrost o 1 pkt. proc. m/m), niepewność sytuacji gospodarczej (64 proc., spadek o 2 pkt. proc. m/m) oraz ceny energii (59 proc., spadek o 3 pkt. proc. m/m).

Nieco ponad połowa firm narzekała na niedostępność pracowników (51 proc., wzrost o 1 pkt. proc. m/m). Nieznacznie spadł udział firm skarżących się na zatory płatnicze (44 proc., spadek o 2 pkt. proc. m/m), rosnące koszty finansowania (29 proc., spadek o 1 pkt. proc. m/m) i niedostępność produktów (21 proc., spadek o 2 pkt. proc. m/m).

Grudniowy MIK wypadł zaskakująco słabo. Bardziej niż można było oczekiwać, ze względu na sezonowe uwarunkowania, obniżyły się składowe sprzedaży oraz nowych zamówień. Zanegowany został również silny wzrost agregatu obserwowany w listopadzie. Nieco w kontrze do rysowanej przez MIK koniunktury zachował się komponent zatrudnienia, który osiągnął najwyższy poziomi w historii badania. W podziale na wielkość przedsiębiorstw kondycja małych firm była względnie słaba i osłabiła się zarówno w relacji m/m, jak i r/r. W badanych branżach nadal widać przedłużające się trudności popytowe w TSL. Z kolei, po rekordowym wyniku przetwórstwa przemysłowego w ub.m., grudniowy rezultat w tym sektorze sugeruje ochłodzenie koniunktury, mimo że indeks utrzymał się powyżej 100 pkt. Sporo obaw wśród przedsiębiorców wyłania się z odpowiedzi na pytanie dodatkowe. Prawie 40 proc. ankietowanych ocenia, że stopy procentowe będą rosły, co w tym momencie wydaje się być bardzo mało prawdopodobne. Ponad połowa ankietowanych ocenia także, że presja inflacyjna będzie rosnąć, choć ceny producentów sukcesywnie spadają, a dynamiki miesięczne CPI w większości krajów rozwiniętych oraz rozwijających się są coraz niższe. Można przypuszczać, że słaby wynik indeksu MIK na zakończenie roku może wynikać z czynników jednorazowych, szczególnie że komponent prognostyczny utrzymał się na relatywnie wysokim poziomie. Natomiast powtórzenie niskiego odczytu w styczniu może zwiększyć niepewność co do tempa odbudowy krajowej koniunktury w kolejnych miesiącach 2024 r. – wskazuje Marcin Lipka, Ekspert ds. analiz rynków Departamentu Badań i Analiz BGK.

Jakie będą nastroje przedsiębiorców w 2024 roku?

Polscy przedsiębiorcy wchodzą w 2024 r. przede wszystkim z obawami dotyczącymi podwyżek cen energii – aż 80 proc. firm uważa, że ceny nośników energii w 2024 r. wzrosną. Nieco mniejsze obawy dotyczą inflacji, chociaż 57 proc. przedsiębiorców przewiduje jej wzrost w nadchodzącym roku. Według przedsiębiorców, sytuacja geopolityczna w przyszłym roku może być trudna: ponad połowa firm uważa, że w 2024 r. nie skończy się wojna w Ukrainie. Biorąc pod uwagę wyniki ostatniego badania MIK można wysnuć wniosek, że przedsiębiorcy wchodzą w nowy rok z lepszymi nastrojami niż w grudniu 2022 r., ale jednocześnie są pełni obaw i mają świadomość trudności funkcjonowania w niepewnej sytuacji gospodarczej – podsumowuje Katarzyna Dębkowska, kierowniczka Zespołu Foresightu Gospodarczego PIE.

^***

^{Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) jest narzędziem badającym nastroje gospodarcze przedsiębiorstw w Polsce opracowanym przez Polski Instytut Ekonomiczny oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. MIK powstaje co miesiąc na podstawie pomiarów dokonanych w siedmiu kluczowych obszarach działalności przedsiębiorstw: wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, wynagrodzenia, moce produkcyjne, wydatki inwestycyjne, sytuacja finansowa. Poziomy liczbowe MIK obliczamy na podstawie wyników badań ankietowych przeprowadzanych na reprezentatywnej próbie 500 przedsiębiorstw w czterech kategoriach wielkościowych i pięciu branżowych. Poziomy MIK przyjmują wartości z przedziału <0;200>, a punkt odniesienia wskaźnika stanowi odczyt 100, który jest poziomem neutralnym.}

źródło: Polski Instytut Ekonomiczny
Oprac.: Klaudia Walkowiak