Unijne rozporządzenie 2025/40/UE wprowadza obowiązek zachęcania lokali gastronomicznych do udostępniania klientom wody z kranu – nieodpłatnie lub za symboliczną opłatą. Polska ustawa w tej sprawie jest wciąż na etapie konsultacji, ale już teraz trwa dyskusja, czy kranówka powinna być dostępna zawsze za darmo, czy restauratorzy powinni mieć swobodę ustalania zasad.
Celem unijnych regulacji jest ograniczenie odpadów opakowaniowych i promowanie korzystania z naczyń wielokrotnego użytku. Restauracje, bary, kawiarnie i inne lokale gastronomiczne mają zapewniać dostęp do wody z kranu tam, gdzie jest to możliwe – bezpłatnie albo za niewielką opłatą.
W Polsce przepisy te mają zostać wdrożone do ustawy o odpadach i odpadach opakowaniowych, która obecnie przechodzi konsultacje publiczne (projekt UC100). Planowany termin wejścia w życie obowiązku to 12 sierpnia 2026 r. Do lutego 2027 r. państwo będzie musiało wprowadzić system sankcji za brak przestrzegania nowych przepisów – choć nie ma jeszcze decyzji, czy będą to kary finansowe, czy inne formy odpowiedzialności.
Jak ma to działać w praktyce?
Zgodnie z projektem, lokal gastronomiczny będzie miał wybór: podawać kranówkę klientom całkowicie za darmo, albo pobierać niewielką opłatę obejmującą np. koszt szkła, serwisu czy obsługi. Nie będzie więc odgórnego obowiązku darmowej wody – przynajmniej na tym etapie.
Konsumenci kontra branża
Do Sejmu trafiła petycja konsumentów (nr BKSP-155-X-627/25), której autorzy postulują, aby wprowadzić jednolity obowiązek udostępniania kranówki w gastronomii za symboliczną kwotę – np. 1 zł za litr wody. Wskazują, że koszt litra wody z sieci to poniżej 1 grosza, a w lokalach ceny butelkowanej wahają się od 5 do 12 zł. Według pomysłodawców, tania kranówka powinna być dostępna zwłaszcza dla rodzin z dziećmi i osób starszych.
Argumentem za zmianą prawa jest również zdrowie publiczne – łatwiejszy dostęp do wody ma przeciwdziałać odwodnieniu, ograniczyć spożycie słodzonych napojów i promować dobre nawyki. Autorzy petycji powołują się na przykłady z Francji i Hiszpanii, gdzie podobne przepisy już obowiązują.
Za nieco ponad rok polska gastronomia stanie przed obowiązkiem dostosowania się do unijnych regulacji dotyczących kranówki. Choć przepisy nie narzucą jeszcze jednolitego rozwiązania, kierunek zmian jest jasny – woda z kranu ma być łatwiej dostępna i tańsza.
Dla wielu restauracji będzie to wyzwanie finansowe, ale równocześnie okazja, by pokazać klientom, że nowoczesna gastronomia to nie tylko kuchnia, lecz także odpowiedzialne podejście do środowiska i zdrowia publicznego.
Źródło: prawo.pl
Oprac. H.Handkowska
fot. pixabay.com.pl
