Usługi gastronomiczne nie są wyjątkiem i za ich świadczenie osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej należy wystawić paragon fiskalny. Decyduje o tym obowiązek za ewidencjonowania usług na kasie fiskalnej. Zatem oczywiste wydaje się, że rachunek kelnerski nie może zastąpić paragonu fiskalnego. Czym więc właściwie jest rachunek czy też paragon kelnerski i do czego służy?
Rachunek czy też paragon kelnerski nie zastępuje paragonu fiskalnego. Rachunek kelnerski może służyć wyłącznie do wewnętrznych rozliczeń pomiędzy restauratorem a pracownikami i może być wręczony klientowi razem z paragonem, ale nigdy zamiast niego. Rachunek kelnerski przygotowywany jest w formie dokumentu wypisanego ręcznie np. na bloczku oznaczonym jako pokwitowanie wpłaty lub jako wydruk o wyglądzie zbliżonym do paragonu fiskalnego. Jak zostało to już wskazane powyżej, nie może jednak zastąpić paragonu fiskalnego, gdyż nie pochodzi z wydruku z kasy fiskalnej.
Wydawanie rachunku kelnerskiego zamiast paragonu jest niezgodne z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług. Jak wynika z ustawy, każdy kto kupuje towary bądź usługi powinien otrzymać od sprzedawcy dokument potwierdzający ich nabycie. Niewydanie paragonu fiskalnego oznacza więc, że transakcja nie została zarejestrowana na kasie fiskalnej. Tym samym usługa taka została prawdopodobnie wykonana bez odprowadzenia podatków do budżetu państwa. Brak paragonu fiskalnego traktowany jest jako działanie w tzw. szarej strefie i ukrywanie przez nieuczciwych przedsiębiorców prawdziwych obrotów. Taka praktyka może pociągać za sobą negatywne konsekwencje. Właściciel restauracji, kierownik zmiany i kelner nierejestrujący transakcji za pomocą kasy fiskalnej za takie działania ponoszą odpowiedzialność karną skarbową. Najczęściej jednak za niewydanie paragonu fiskalnego odpowiada kelner. Grozi za to kara grzywny za wykroczenie skarbowe w granicach od 210 zł do 4200 zł. Uprawnienia do wystawienia mandatu mają kontrolerzy Urzędu Skarbowego. Kelner ma obowiązek zarejestrować na kasie fiskalnej dokonaną sprzedaż, wydrukować paragon fiskalny oraz wydać go klientowi. Co więcej, wydanie paragonu fiskalnego nie zależy od prośby klienta czy chęci odebrania przez niego paragonu. Bez znaczenia jest również forma zapłaty za usługę (gotówką czy kartą płatniczą) oraz miejsce dokonania zapłaty (przy stoliku czy przy kasie). Paragon fiskalny bezwzględnie musi zostać wręczony klientowi, a więc w restauracji zazwyczaj oznacza to przyniesienie go do stolika, przy którym klient siedzi. Paragon powinien zostać wręczony zanim klient zapłaci za usługę, co pozwoli na uniknięcie sytuacji, w której będzie on mógł wyjść z lokalu przed otrzymaniem paragonu. Taka sytuacja oznaczałaby niespełnienie ustawowego obowiązku. Niestety zdarza się, że kelnerzy zmuszani są do ukrywania transakcji i nierejestrowania ich na kasie fiskalnej. Właściciele lokali gastronomicznych wykorzystują fakt, iż większość z gości sprawdza jedynie poprawność cen poszczególnych dań i ogólną kwotę, nie zwracając szczególnej uwagi na to, czy otrzymała rachunek kelnerski czy też paragon fiskalny. Taka praktyka jest niedopuszczalna i nigdy nie powinna mieć miejsca. Pracownicy restauracji również nie powinni się godzić na takie postępowanie. To najczęściej ich dotkną negatywne konsekwencje. Warto wiedzieć, że prawdopodobieństwo kontroli prawidłowości fiskalizacji obrotu w branży gastronomicznej jest bardzo duże, gdyż jest to obszar szczególnie narażony na takie działania. Urząd skarbowy ma prawo skontrolować ewidencję sprzedaży na kasie fiskalnej oraz prawidłowość wydawania paragonów fiskalnych. Podsumowując, rachunek kelnerski nie zastępuje paragonu fiskalnego. Usługi gastronomiczne, podobnie jak wszystkie inne, objęte są obowiązkiem rejestracji transakcji na kasach fiskalnych i wydaniem klientom paragonów fiskalnych. Wszelkie odstępstwa w tym zakresie są nielegalne i grożą za nie kary pieniężne. Nierejestrowanie transakcji na kasie fiskalnej oznacza unikanie płacenia podatków.
Edyta Duchnowska
radca prawny
Kancelaria Radcy Prawnego Edyta Duchnowska
