Większość lokali gastronomicznych zapewnia posiłki swoim pracownikom. Takie udogodnienia do niedawna były dobrą praktyką. Jednak obecnie fiskus zmienił stanowisko w stosunku do posiłków finansowanych przez pracodawcę dla swoich pracowników.
Z wydanej w dniu 17 września 2021 r. interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej wynika, że pracodawca jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych jest obowiązany obliczyć, pobrać i odprowadzić należną wartość zaliczki na daninę do właściwego Urzędu Skarbowego za sfinansowany obiad dla pracownika (na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Dofinansowanie, choćby w części, posiłku stanowi wydatek pracodawcy poczyniony na rzecz zatrudnionego personelu. Pracownik nie ponosi kosztów związanych z zakupem posiłku lub składników potrzebnych mu do jego przygotowania i w tym zakresie, zdaniem organów skarbowych, zyskuje. Po stronie zatrudnionego dochodzi do przysporzenia majątkowego, które powiększa jego zasoby finansowe z tytułu świadczenia nieodpłatnego.
Profit uzyskany ze stosunku pracy może wystąpić w formie pieniężnej gotówkowej lub bezgotówkowej. Co więcej, może również mieć charakter świadczenia w naturze w formie rzeczowej lub w formie usług za wykonaną pracę. Świadczenie nieodpłatne zasadniczo jest uznawane za źródło dochodu pracownika, jeśli stanowi zapłatę za pracę w formie innej niż pieniądz.
Aby świadczenie niepieniężne podlegało obowiązkowi podatkowemu musi po stronie pracownika objawiać się korzyścią majątkową uzyskaną przez powiększenie jego środków pieniężnych albo poprzez wykazanie oszczędności o skonkretyzowanej wartości, które uzyskał w wyniku świadczenia usług na jego rzecz. Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zaoszczędzenie pieniędzy poprzez ograniczenie wydatków jest traktowane na równi ze wzrostem kapitału.
O ile w wyniku uzyskania świadczenia pieniężnego zwiększenie aktywów jest łatwe do określenia, to w przypadku korzyści uzyskanej z nieodpłatnego świadczenia wykonanego na rzecz pracownika wymagane jest wykazanie, że umożliwiło to uniknięcie wydatków. Zatem podstawowym kryterium oceny przy ustalaniu czy dane świadczenie nieodpłatne pracodawcy stanowiło przychód ze stosunku pracy jest wystąpienie po stronie pracownika przysporzenia w postaci wymiernej korzyści majątkowej lub wykazanie jasno określonego wydatku (Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia z 08 lipca 2014 r.). Podsumowując, obowiązkowi podatkowemu będzie podlegało świadczenie, które da się skonkretyzować i zindywidualizować.
Czy refundowanie posiłków dla pracowników leży w interesie pracodawcy czy stanowi przychodów pracownika?
W tej kwestii wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z dnia z 08 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13). Trybunał jednoznaczne wskazał, że za przychód pracownika, mogą być uznane nieodpłatne świadczenia, które:
- po pierwsze zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
- po drugie zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy),
- po trzecie przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść, a korzyść ta jest wymierna
i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).
Jeśli więc zakup posiłków przez pracodawcę można przypisać interesowi pracodawcy a nie pracownika oraz jeśli przyjęte przez pracownika świadczenie było niezbędne do wykonywania powierzonych mu obowiązków, to biorąc pod uwagę wyżej wskazane kryteria, finansowanie posiłków określonej grupie pracowników nie podlega opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych. Taka sytuacja będzie bardzo trudna do wykazania w przypadku pracy w lokalu gastronomicznym.
Obecnie zdaniem Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej, jeśli pracodawca ufunduje posiłek pracownikowi stanowi to przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Przed wydaniem nowej interpretacji podatkowej organy podatkowe, co do zasady, stały na stanowisku, że zakup jedzenia dla pracownika nie podlega opodatkowaniu.
Należy podkreślić, że są to dwie zupełnie różne interpretacje organów skarbowych wydane na podstawie podobnego stanu faktycznego na przestrzeni kilku miesięcy. Rozbieżności w stanowiskach na pewno nie ułatwiają interpretacji takiego działania pracodawcy w kontekście obowiązku podatkowego.
Na gruncie prawa polskiego pracodawca nie jest zobligowany do zapewniania posiłku dla pracowników ani ich dofinansowania. Jest to osobista decyzja każdego podmiotu.
Praca w gastronomii daje możliwość zapewnienia pracownikom posiłków, co zwiększa atrakcyjność danego stanowiska, a jednocześnie nie stanowi zbyt dużego obciążenia dla przedsiębiorcy. Na rynku pracy działa wiele podmiotów, a te oferujące lepsze warunki pracy i dodatkowe profity na pewno zyskują i mogą z sukcesem konkurować z innymi.
Zanim jednak pracodawca zdecyduje się zasponsorować przysłowiowy „talerz zupy” pracownikowi, musi zwrócić uwagę na to, czy ten posiłek może zrodzić obowiązek podatkowy po stronie pracownika, a po stronie pracodawcy zadanie tworzenia ewidencji dostarczonych posiłków i ich wartości dla każdego pracownika.
Szwedzki stół
Rozwiązaniem, przynajmniej aktualnie, mogłoby okazać się zaoferowanie pracownikom posiłków w formie szwedzkiego stołu. W tym wypadku, trudno jest określić wartości indywidualnego świadczenia, jak i korzyści, które otrzyma pracownik, a co za tym idzie obciążyć go obowiązkiem podatkowym. Brak skonkretyzowanego i zindywidualizowanego przysporzenia majątkowego nie rodzi obowiązku podatkowego, co potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 maja 2017 r. Zaznaczyć należy jednak, że również w tym przypadku nie ma jednoznacznych przepisów, co może rodzić potrzebę wydania kolejnych indywidualnych interpretacji organów podatkowych.
Należy pamiętać, że każdy przedsiębiorca musi liczyć się z konsekwencjami swoich decyzji, nawet jeżeli wynikają one z chęci zaoferowania dobrych warunków pracy swoim pracownikom.
IZABELA WARDASZKO
Radca prawny
Kancelaria Adwokata i Doradcy
Restrukturyzacyjnego Pawła Lewandowskiego
www.lewandowskikancelaria.pl
kancelaria@lewandowskikancelaria.pl
PAULINA KRUKOWSKA
Prawnik
Kancelaria Adwokata i Doradcy
Restrukturyzacyjnego Pawła Lewandowskiego
oprac. red.
