Internet jest obecnie jednym z podstawowych narzędzi marketingowych w gastronomii. Pozwala dotrzeć bezpośrednio do gości, stąd bardzo duża część restauratorów prowadzi aktywnie strony internetowe i profile na przeróżnych portalach społecznościowych. Sieć ma jednak także swoje ciemne oblicze.
Niestety znaczne grono osób wykorzystuje ją do szerzenia tzw. mowy nienawiści czy też hejtu. Takie osoby czują się bezkarne i anonimowe. Nie zawsze zdają sobie sprawę z tego, że komunikat nadany przez Internet nie różni się właściwie niczym od zdania wypowiedzianego w kontakcie bezpośrednim.
CZYM JEST HEJT?
Hejt to określenie pochodzące od angielskiego słowa „hate”, co znaczy „nienawidzić”. Bywa również nazywany mową nienawiści. Polega na celowym działaniu cechującym się pogardą, złością czy też właśnie nienawiścią. Może mieć formę zarówno wpisu tekstowego, udostępnionego filmu czy grafiki. Ofiarą hejtu może być każdy – w tym restaurator.
OCENA WYPOWIEDZI – HEJT CZY KRYTYKA?
Jakie jednak cechy posiada hejt? W odróżnieniu od krytyki, nie niesie on za sobą wartości merytorycznej. Ukierunkowany jest więc wyłącznie przeciwko innej osobie, w celu jej zaszkodzenia, przy czym często ukrytym celem jest też odreagowanie sprawcy. Niezwykle często „hejter”, czyli osoba uprawiające hejt, posługuje się słowami niecenzuralnymi, lub dobranymi specjalnie w taki sposób, aby jego cel poczuł się jak najbardziej dotknięty. Zazwyczaj powołuje się on przy tym na wolność słowa i prawo do wyrażenia opinii i krytyki. Chociaż kryteria odróżnienia hejtu od krytyki wydają się dość jasne, to niektórzy pod pretekstem walki z nim chcą uciszyć osoby wyrażające dopuszczalną krytykę.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA HEJTERA ZA ZNIEWAGĘ
Osoba dopuszczająca się mowy nienawiści może ponosić odpowiedzialność karną. Hejt jest bowiem w świetle prawa przestępstwem. Hejter może odpowiadać przede wszystkim za znieważenie, za co grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 1 roku.. Sąd może również orzec nawiązkę na rzecz poszkodowanego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo inny cel społeczny wskazany przez poszkodowanego. Zazwyczaj ma ono postać wulgarnego ubliżania innej osobie. Do znieważenia może dojść niezależnie od tego czy poszkodowany jest przy tym obecny. Przepisy wyróżniają m.in. sytuację zniewagi za pomocą środków masowego komunikowania, do których niewątpliwie należy Internet.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA HEJTERA ZA ZNIESŁAWIENIE
Innym przestępstwem, które często popełniają hejterzy jest zniesławienie. Pod tym pojęciem rozumie się pomawianie innej osoby (w tym grupy osób, osoby prawnej itd.) o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego do pełnienia stanowiska, zawodu lub działalności. Podobnie jak przy zniewadze, przepisy przewidują możliwość popełnienia tego czynu przy użyciu środków masowego komunikowania. Za zniesławienie grozi taka sama odpowiedzialność karna jak przy zniewadze. Zniesławienia nie popełni osoba, która posługuje się informacjami prawdziwymi, albo podnosi zarzut w obronie uzasadnionego społecznie interesu. Zarówno zniesławienie, jak i znieważenie to przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Oznacza to, że poszkodowany musi sporządzić akt oskarżenia albo złożyć ustną lub pisemną skargę na policji. Sprawa trafia bezpośrednio do sądu.
NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH
Przeciwko osobie dopuszczającej się mowy nienawiści można również wytoczyć powództwo o ochronę dóbr osobistych. Dobrami osobistymi restauratora mogą być m.in. jego godność, wizerunek czy nazwa firmy i jej renoma. W przypadku naruszenia dóbr osobistych można żądać zaniechania działania hejtera oraz usunięcia jego skutków poprzez m.in. opublikowanie na jego koszt stosownego oświadczenia. Co istotne, jeżeli w skutek działania hejtera powstała po stronie restauratora szkoda, to po jej wykazaniu sąd może przyznać odszkodowanie. Możliwe jest również żądanie zapłaty zadośćuczynienia oraz zapłaty na cel społeczny. Specyfika postępowania cywilnego wymaga jednak, aby przy wnoszeniu pozwu oznaczyć osobę pozwaną jej danymi osobowymi. Trudności pojawiają się zazwyczaj na etapie ustalania adresu zamieszkania hejtera.
CZY WARTO WALCZYĆ Z HEJTEM?
Chociaż walka z hejterami może wydawać się trudna lub bezcelowa, to należy wziąć pod uwagę, że zignorowanie mowy nienawiści może prowadzić do jej natężenia i kumulowania. W efekcie, potencjalny gość odwiedzający nasz profil w mediach społecznościowych odniesie bardzo negatywne wrażenie i prawdopodobnie nie skorzysta z naszej oferty. Warto więc wykorzystać zarówno możliwości jakie daje dana platforma internetowa (zgłaszanie, usuwanie wpisów, blokowanie itd.), jak i narzędzi dopuszczalnych przez prawo. Jednocześnie, nie należy zamykać się na konstruktywną krytykę, gdyż ta niezbędna jest do stałego usprawniania działalności restauracji.
EDYTA DUCHNOWSKA
Radca Prawny
Kancelaria Radcy Prawnego Edyta Duchnowska
www.duchnowska.pl
www.prawowrestauracji.pl
