Pierwszym i nadrzędnym celem każdego restauratora jest zaspokojenie apetytu gości. Niestety, prowadzenie lokalu gastronomicznego ma także inne oblicze. Na restauratorów czeka bowiem szereg wyzwań prawnych. Sprostanie wymogom Sanepidu, prawa pracy, prawa administracyjnego, czy negocjowanie umów z dostawcami i wynajmującymi to tylko początek listy. Jedną z najtrudniejszych dziedzin prawa, z którymi styka się każdy przedsiębiorca, a jest nim przecież każda osoba prowadząca restaurację, jest prawo podatkowe.
INDYWIDUALNA INTERPRETACJA PRAWA PODATKOWEGO
Na początku warto zaznaczyć, że nikt nie ma obowiązku posiadać specjalistycznej wiedzy z zakresu prawa podatkowego. W związku z tym, istnieje możliwość uzyskania indywidualnej interpretacji podatkowej. Jest to oficjalna, urzędowa odpowiedź organu na pytanie wnioskodawcy dotyczące wątpliwości prawno-podatkowych konkretnego zdarzenia, które wnioskodawca ma obowiązek wyczerpująco opisać. Może dotyczyć ono obecnych praktyk wnioskodawcy, lub też rozwiązań będących na etapie wprowadzania w życie.
Taka interpretacja z jednej strony wskazuje jaki przepis lub mechanizm prawa podatkowego ma w ocenie organu zastosowanie w danej sytuacji. Z drugiej strony interpretacja posiada funkcję gwarancyjną. Oznacza to, że wnioskodawca stosując się do jej treści nie może ponieść w związku z tym negatywnych konsekwencji. Jest to więc pewien instrument, który powinien chronić podatnika od dowolnego stosowania prawa przez organy podatkowe i zapewniać mu pewną stałość.
STAWKA PODATKU VAT A USŁUGA GASTRONOMICZNA
Istotnym problemem w branży gastronomicznej od dość dawna było pytanie – czy można zastosować stawkę VAT w wysokości 5% czy też trzeba trzymać się stawki 8%. Genezy tego pytania należy upatrywać w 2011 r., kiedy wprowadzono 5% stawkę VAT dotyczącą „dostawy gotowych posiłków i dań”. Jednocześnie wciąż aktualna pozostała stawka 8% dotycząca „usług związanych z wyżywieniem”. Wielu restauratorów czując zagubienie i pewną sprzeczność przepisów wystąpiło o wydanie indywidualnych interpretacji. W związku z tym zagadnieniem urzędy wydały setki interpretacji, z czego zdecydowana większość zezwalała na stosowanie 5% stawki VAT.
PUNKT ZWROTNY – STANOWISKO MINISTERSTWA FINANSÓW
Momentem przełomowym było wydanie przez Ministra Finansów interpretacji ogólnej z dnia 24 czerwca 2016 r. (znak PT1.050.3.2016.156). Zgodnie z nią, kwestią kluczową przy ustaleniu właściwej stawki podatku VAT jest zakwalifikowanie danego towaru lub usługi według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU).
W związku z tym, stawka VAT w wysokości 5%, stanowiąca klasę PKWiU 10.85 obejmuje wyłącznie produkcję gotowych (przygotowanych, przyprawionych i ugotowanych) posiłków i dań składających się co najmniej z dwóch różnych składników (z wyłączeniem przypraw), mrożonych, w puszkach, słoikach, pakowanych próżniowo lub przy pomocy innych technologii opakowań ze zmodyfikowaną atmosferą, które zwykle są pakowane i etykietowane z przeznaczeniem na sprzedaż. Nie mogą być to więc posiłki przeznaczone bezpośrednio do konsumpcji. Skutkiem takiej interpretacji przepisów przez Ministra Finansów było wszczęcie wielu kontroli i wezwania do złożenia przez restauratorów korekty za ostatnie lata objęte kontrolą w zakresie dotyczącym podatku VAT. Wiąże się to z zapłatą różnicy w wysokości 3 punktów procentowych, wraz z odsetkami.
CZY ORGANY MOGĄ ŻĄDAĆ DOPŁATY RÓŻNICY VAT ZA UBIEGŁE LATA?
Warto odpowiedź na pytanie, jak ma się to wszystko do indywidualnych interpretacji udzielanych restauratorom i ochrony jaką zapewniają. Czy można mówić tu o działaniu prawa wstecz? Organy skarbowe stoją na stanowisku, że wydane interpretacje dotyczą innego stanu faktycznego niż ten zaistniały w rzeczywistości. Interpretacje dalej więc obowiązują, jednak to restauratorzy nigdy nie prowadzili działalności w sposób opisany we wniosku o jej wydanie. Nie mają więc one zastosowania do rzeczywistych działań przedsiębiorców, a organ może domagać się dopłaty różnicy za ubiegłe lata. Ponadto, w przypadku części restauratorów uznano, że błędnie klasyfikowali oni swoje usługi pod kątem PKWiU. Idąc tym tokiem rozumowania widzimy, że w przekonaniu organów nie można mówić o działaniu prawa wstecz.
CO DALEJ Z VAT W GASTRONOMII?
Oczywiście takie działanie organów doprowadziło do szeregu odwołań i procesów sądowych. Orzecznictwo sądów administracyjnych jest w tej kwestii niejednolite, a wielu specjalistów wskazuje, że działanie organów i część wyroków stoi w fundamentalnej sprzeczności z prawem Unii Europejskiej – Dyrektywą 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Zostały sformułowane pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości przez Naczelny Sąd Administracyjny. Definitywne rozwiązanie problemu wysokości podatku VAT w gastronomii nastąpi więc de facto w Luksemburgu poprzez orzeczenie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Warto dodać, że jednocześnie w Ministerstwie Finansów trwają prace nad uproszczeniem systemu stawek VAT oraz zmianą sposobu identyfikacji towarów i usług, co będzie miało bezpośredni wpływ na określenie stosowania stawek VAT.
EDYTA DUCHNOWSKA
radca prawny
Kancelaria Radcy Prawnego Edyta Duchnowska
www.duchnowska.pl
www.prawowrestauracji.pl
Kacper Sołtykiewicz
aplikant radcowski
