Specjalnie dla Czytelników Poradnika Restauratora mec. Tomasz Lisewski: Na stronach internetowych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych opublikowany został nowy, obowiązujący od dnia 30 sierpnia 2022 r. poradnik, dotyczący zasad i wytycznych związanych z kontrolą w zakresie ustalenia, czy pracownik prawidłowo wykorzystuje L4. Niektóre zmiany w nim wprowadzone budzą wątpliwości ekspertów rynku pracy.
Największym zaskoczeniem są wytyczne dotyczące sytuacji, w której to w czasie przeprowadzanej kontroli pracownika nie zastano w domu. Zgodnie z poradnikiem, jeśli kontrola była przeprowadzona w miejscu zamieszkania lub pobytu ubezpieczonego i osoby kontrolujące go nie zastały, generalna instrukcja stanowi, że kontrolę należy w miarę możliwości ponowić. Dodatkowo trzeba zwrócić się do pracownika, by wyjaśnił przyczyny tej nieobecności. Co jednak kluczowe, według nowych instrukcji, nieobecność w miejscu zamieszkania lub pobytu pracownika w czasie przeprowadzania kontroli nie musi oznaczać niewłaściwego wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy. Jeżeli pracownik poda uzasadniony powód swojej nieobecności, np. wizyta u lekarza, odbywanie rehabilitacji itp., nie można uznać, że zwolnienie lekarskie było wykorzystywane nieprawidłowo. Dopiero, jeżeli pracownik nie udzielił wyjaśnień lub odmówi udzielenia wyjaśnień co do przyczyn swojej nieobecności w czasie kontroli, uznaje się, że niewłaściwie wykorzystywał zwolnienie lekarskie.
Powyższe stanowi odejście od dotychczasowej praktyki, której punktem wyjścia był wymóg, aby pracownik przekazał lekarzowi wystawiającemu zwolnienie informacje o miejscu pobytu innym niż adres zamieszkania lub by poinformował pracodawcę i ZUS o każdej zmianie miejsca pobytu w trakcie niezdolności do pracy w terminie 3 dni od tej zmiany. W konsekwencji, jeżeli podczas kontroli nie zastano pracownika pod wskazanym adresem, wiązało się to z uznaniem, że zwolnienie lekarskie było wykorzystywane niewłaściwie. Obecnie w takiej sytuacji, jeżeli nie ma innych przesłanek, wskazujących na nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego, należy uznać, że nie zachodzą okoliczności takiego wykorzystywania L4.
ZUS w tym zakresie powołuje się w wydanym poradniku na orzecznictwo sądowe, zgodnie z którym niewskazanie na zaświadczeniu lekarskim prawidłowego adresu nie może być interpretowane jako wykorzystanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z przeznaczeniem, bowiem nie stanowi to zachowania, które w jakikolwiek sposób mogłoby mieć związek ze zdrowotnymi przesłankami udzielania tego zwolnienia, ani tym bardziej rodzić podejrzenia co do rzeczywistego stanu zdrowia ubezpieczonego.
Pamiętać jednocześnie należy, że zgodnie z przepisami, pracodawca ma prawo i obowiązek kontrolować osoby przebywające na zwolnieniach lekarskich, co do których istnieje podejrzenie niewłaściwego ich wykorzystywania. Wprowadzona zmiana znacznie utrudni to zadanie pracodawcom, a nieuczciwym pracownikom ułatwi nadużywanie instytucji zwolnienia lekarskiego. Zwłaszcza że, L4 obecnie uzyskać można niezwykle szybko, np. w trakcie krótkiej teleporady. Problem może okazać się znaczący, jako że nieobecność pod adresem wskazanym w zwolnieniu stanowi prawie 1/3 wszystkich nadużyć w zakresie wykorzystywania zwolnień lekarskich.
TOMASZ LISEWSKI
Radca Prawny
Kancelaria
Radcy Prawnego
Tomasz Lisewski
t.lisewski@kancelarialisewski.pl
