luty 2013
Wybierając się w okolice Łowicza warto odwiedzić Pałac Radziwiłłów w Nieborowie, który jest jedną z najlepiej zachowanych i w pełni wyposażonych siedzib magnackich w Polsce. Pałac ten pełni nie tylko muzealne funkcje. W usytuowanej na parterze rezydencji, Sali Weneckiej goście mają możliwość spożywania posiłków.
Wnętrze tej sali zostało przebudowane w 1929 r. przez Kazimierza Skórewicza. Wyróżnia się ono stylizowaną dekoracją sztukateryjną oraz XVIII-wiecznymi wedutami Wenecji Pietro Belotti di Canaletti. Natomiast na wprost wejścia, w przeszklonej witrynie wystawione są srebra petersburskie, paryskie i warszawskie z radziwiłłowskich zbiorów.
Goście zasiadają wspólnie przy 24 osobowym, XVIII-wiecznym, angielskim stole, gdzie „biesiadują” niemalże w rodzinnej atmosferze, a profesjonalna obsługa dba o sprawny przebieg uroczystości. Każdy posiłek, a przede wszystkim obiad (składa się na ogół z trzech dań: zupy, mięsa i jarzyn oraz deseru) jak za czasów dawnych rezydencji, ogłaszany jest dzwonem – gongiem, który słychać zarówno w pokojach gościnnych, jak też w przyległych oficynach.
Gośćmi nieborowskiego Ośrodka Pracy Twórczej, na przestrzeni już ponad 60 lat, byli przede wszystkim pracownicy nauki i twórcy jak historycy sztuki, architekci, archeolodzy, pisarze oraz wiele znanych osobistości, także ze świata polityki. Jak również uczestnicy organizowanych we wnętrzach pałacu konferencji, sympozjów i innych imprez specjalnych, korzystają z posiłków przygotowywanych w pałacowej kuchni.
Od 1996 r. w Domku Ogrodnika oraz w Spichlerzu, w okresie letnim, prezentowana jest sztuka współczesna, jako uzupełnienie ekspozycji zabytkowych wnętrz pałacu. Swoje prace wystawiali m.in. Jacek Sempoliński, Stanisław Fijałkowski, Sławomir Mrożek, Franciszek Maśluszczak.
Upowszechnianie kultury to także koncerty, organizowane w nieborowskim pałacu i arkadyjskim parku. Największym powodzeniem cieszyły się Dni Muzyki Baroku odbywające się na przełomie lat 70-tych i 80-tych. W ciągu ostatnich kilku lat odbywały się również koncerty w ramach współpracy przy organizacji Wędrownego Festiwalu Filharmonii Łódzkiej „Kolory Polski”. Dużym zainteresowaniem cieszyły się także koncerty organizowane w czasie obchodów w czerwcu „Nocy Kupały” czy „Dziadów” pod koniec października 2012 r.
Rozmowa z Jadwigą Martyniak, dokumentalistą, pracownikiem Działu Sztuki Muzeum w Nieborowie i Arkadii
Heidi Handkowska: Czy zgodnie z tradycją rezydencji magnackiej większość pracowników kuchni, to wnuki oraz prawnuki dawnej służby radziwiłłowskiej oraz byli mieszkańcy Nieborowa?
Jadwiga Martyniak: Tak. Do niedawna, bo do początków lat 80-tych i 90-tych XX wieku, pracowały w kuchni dwie kucharki oraz czterech kamerdynerów przy obsłudze stołu, którzy pamiętali czasy radziwiłłowskie. Obecnie młode pokolenie zastąpiło swoich przodków, a swój fach kształtowało na podstawie ich przekazów. Na stanowisku kuchmistrza pracują Anna Rosiak i Władysław Chojecki oraz młodszy kucharz – Katarzyna Kotuch.
Rezydencja Radziwiłłów w Nieborowie kultywuje tradycję kuchni polskiej.
Nasi goście przyzwyczajeni są do kuchni domowej. Mogą oni skosztować także dań które „królowały” na stole radziwiłłowskim – zupy, kopytka, kluski, kotlety mielone czy pieczone mięsa. Każdy obiad tradycyjnie zakończony jest deserem – owoce, budynie, galaretki, lody czy musy owocowe. Natomiast kolacja jest zawsze na ciepło, z wyjątkiem oczywiście upalnych dni. Towarzyszą jej ciasta, wypiekane wg starych receptur, przekazywanych w środowisku nieborowskich mieszkańców – makowce, pierniki, serniki.
Skąd Państwo czerpią inspiracje do tworzenia menu?
Nasza kuchnia nie posiada karty menu, goście uczestniczący w konferencjach czy bankietach wybierają potrawy z proponowanych zestawów, gdzie wykwintność głównie polega na prostocie.
Oczywiście pory roku mają znaczenie i jak w każdym domu w letnie, upalne dni nie podajemy np. grochówki, ale potrawy lekkostrawne, urozmaicone w bogactwo warzyw.
Nieborowska kuchnia, to kuchnia na bazie tradycji kuchni polskiej, która w przekazie pokoleniowym udoskonalana jest „nutą” nowoczesności. Inspiracja to wyobraźnia, umiejętność łączenia starego z nowym. Zupy jarzynowo-rosołowe, zupy – kremy: selerowa, porowa, ogórkowa, a sosy bez ciężkich zasmażek. Tradycyjnie potrawy przygotowywane są od początku do końca z wykorzystaniem świeżych artykułów.
Danie reprezentacyjne i specjalność kuchni to…
…barszcz czerwony z uszkami, żur, zrazy z polędwicy wołowej oraz suflet owocowy.
Posiłki przygotowywane na palenisku węglowego pieca czym różnią się od gotowanych na gazie czy kuchni elektrycznej?
Potrawy tak gotowane czy pieczone mają niepowtarzalny smak. A poza tym kuchnia węglowa przyczynia się także do podawania świeżo przygotowanego posiłku na czas, gdyż dania nie są odgrzewane, a odpowiednio „dochodzą” na fajerkach.
Plany na przyszłość?
Do dnia dzisiejszego zapiski i receptury byłych pracowników pałacowej kuchni przetrwały w domach ich dzieci i wnuków. Dzięki ich uprzejmości, być może uda się wykorzystać je do wypieków cukierniczych specjałów w kawiarni mieszczącej się tuż obok pałacu. Planujemy także uruchomić sprzedaż ekologicznych produktów z przypałacowych upraw w ogródkach warzywnych. Również pragniemy stworzyć „Tajemniczy Ogród”, w którym dzieci będą mogły poczuć ducha minionych czasów, w otoczeniu sprzętów stylizowanych na XIX – wieczne. Będą tam się odbywały liczne zajęcia edukacyjne, np. nauka sadzenia warzyw i kwiatów oraz późniejsza ich pielęgnacji.
