Jedną z diet cieszących się ostatnio coraz większym uznaniem jest raw food, która polega na spożywaniu produktów surowych, nieogrzewanych powyżej 40˚C. Pierwsze wzmianki na jej temat znajdziemy w notatkach, pochodzących z końca XIX wieku, szwajcarskiego doktora medycyny Maximiliana Bircher-Bennera. Dzisiaj dieta raw ma coraz więcej swoich zwolenników, również w Polsce. Na czym dokładnie polega?
Surowe jedzenie? Jak to możliwe?
Kuchnia raw, a dokładniej dieta raw food w przynajmniej 70 % opiera się na produktach surowych, których nie poddaje się obróbce termicznej. Obfituje w warzywa, owoce, orzechy, nasiona. Najczęściej jest łączona z dietą wegetariańską lub wegańską, choć niektórzy zwolennicy spożywają na surowo także produkty zwierzęce. Koncepcja tej diety opiera się na założeniu, że pominięcie obróbki termicznej sprawia, że naturalnie występujące w pożywieniu enzymy zostają zachowane. Na pozytywny wpływ jedzenia nieprzetworzonych produktów, zwrócono uwagę już pod koniec XIX w. w Szwajcarii. Doktor medycyny Maximilian Bircher-Benner, wynalazca musli, otworzył wówczas ośrodek o nazwie „Vital Force”, w którym przeprowadzał badania dotyczące wpływu surowych produktów na zdrowie pacjentów. Tym samym stał się pomysłodawcą raw food.
Główne zasady kuchni raw food
Ideą kuchni raw jest stosowanie maksymalnie naturalnych i nieprzetworzonych produktów, dlatego też bogata jest w duże ilości surowych warzyw i owoców. Zawarte w nich witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i związki fitochemiczne wchłaniają się lepiej, jeśli spożywane są wraz z produktem będącym źródłem tłuszczu. W diecie raw ich głównym źródłem powinny być orzechy i nasiona, a także wysokiej jakości nierafinowane oleje, takie jak oliwa z oliwek czy olej lniany. Do codziennego menu dobrze jest włączyć także awokado.
Nieodłącznym elementem diety raw food są koktajle – nie tylko na słodko! Im bardziej urozmaicone, tym lepiej. Koktajle owocowo-warzywne są bombą witaminową i dostarczają organizmowi niezbędnych składników odżywczych. Bardziej wprawieni „rawfoodowcy” do swoich koktajli dodają kawałki surowego mięsa, a także niepasteryzowane produkty mleczne. Wówczas ich wartość zostaje wzbogacona o dodatkową porcję białka. Zwolennicy kuchni raw za priorytet stawiają sobie korzystanie tylko z wysokiej jakości produktów, ponieważ ich zdaniem pozwala to na maksymalne oczyszczenie organizmu i poprawę stanu zdrowia.
Czy dieta raw jest dla każdego?
Dieta raw opiera się wyłącznie na produktach surowych lub przygotowywanych w specjalnych urządzeniach odwadniających. Przeciwwskazaniem do stosowania tego rodzaju diety jest między innymi konieczność stosowania diety łatwo strawnej, gdzie produkty roślinne są podane pacjentowi ugotowane, przetarte i pozbawione skórek. W przypadku dzieci i młodzieży problematyczne staje się dostarczenie odpowiedniej ilości białka, ponieważ rośliny strączkowe nie powinny być spożywane na surowo, a spożywanie surowego mięsa, jaj czy niepasteryzowanych produktów mlecznych niesie za sobą ryzyko zatrucia.– Dla dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym dieta oparta wyłącznie o surowe produkty może okazać się niewystarczająca. W jadłospis młodego człowieka trudno wprowadzić na stałe surowe jaja, mięso czy ryby. Niemożliwe staje się podawanie roślin strączkowych. Jedynym źródłem białka zwierzęcego pozostaje mleko i to niepasteryzowane – takie może nie spełniać znów wymogów bezpieczeństwa mikrobiologicznego. Zgodnie z opinią Instytutu Żywności i Żywienia nie ma przeciwwskazań do stosowania diety wegetariańskiej u dzieci, pod warunkiem, że jest dobrze zbilansowana, to znaczy zapewnia wszystkie składniki odżywcze zgodnie z zapotrzebowaniem danej grupy osób. Niestety raw, ze względu na swoją specyfikę, może nie spełnić tego założenia – tłumaczy Katarzyna Zadka, specjalista ds. żywienia programu edukacyjnego „Żyj smacznie i zdrowo”.
Czy zimą przetrwamy na „surowym jedzeniu”?
Według zwolenników dietę raw food można stosować o każdej porze roku, nawet zimą. Warto tylko pamiętać, że w okresie zimowym zapotrzebowanie na kalorie wzrasta, dlatego polecane jest włączenie do codziennego jadłospisu większej ilości różnego rodzaju kasz przygotowanych w odpowiedni sposób, gdyż dostarczają dużą dawkę energii. Poza tym, chcąc wzmocnić odporność, możemy samodzielnie uprawiać kiełki w naszych kuchniach i wzbogacać nimi potrawy. W trakcie zimy najlepiej spożywać warzywa i owoce, które dostępne są jesienią, tj. marchew, pietruszka, pasternak, jarmuż, brukselka, kalafior, seler, kalarepa, kapusta, brokuł, jabłka, gruszki oraz produkty fermentowane, takie jak kiszone: ogórki, buraki, kapusta czy cytryny.
Pamiętajmy, że skrajna dieta raw food nie jest dla każdego. Dzieci, młodzież, kobiety w ciąży czy matki karmiące powinny podejść do niej z dystansem. Mogą czerpać z niej inspiracje, by wzbogacić swój klasyczny jadłospis lub stosować ją w połączeniu z prawidłowo zbilansowaną dietą.
