Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaproponowało dwuletni okres przejściowy na pełne wdrożenie systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) w zakresie opakowań. Resort opublikował założenia nowej ustawy dotyczącej opakowań oraz odpadów opakowaniowych, która przewiduje wdrożenie nowego modelu ROP.
Zgodnie z informacjami zawartymi w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, Ministerstwo Klimatu i Środowiska przewiduje, że pełne wdrożenie systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) dla opakowań nastąpi w 2028 roku. W tym samym czasie planowane jest zniesienie obowiązującej obecnie opłaty za jednorazowe opakowania i pojemniki na żywność. Do momentu wejścia w życie nowych przepisów opłata ta będzie pobierana raz w roku, a nie kwartalnie, jak ma to miejsce obecnie. Wraz z zakończeniem okresu przejściowego, czyli w 2028 roku, organizacje odzysku opakowań zakończą swoją działalność w dotychczasowym kształcie.
Projekt nowej ustawy zakłada również zmianę definicji – obecne pojęcia „wprowadzającego produkty w opakowaniach” i „wprowadzającego opakowania” mają zostać zastąpione nową, jednolitą definicją „producenta”. W ramach jego obowiązków finansowych wprowadzona zostanie tzw. opłata opakowaniowa, naliczana za każdy kilogram opakowania – również w przypadku, gdy produkt w opakowaniu jest po raz pierwszy udostępniany na terytorium kraju lub rozpakowywany przez podmiot niebędący użytkownikiem końcowym.
Obowiązki wynikające z systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) mają być realizowane w imieniu producentów przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, natomiast nadzór nad funkcjonowaniem systemu będzie sprawował minister właściwy do spraw klimatu.
Od 2028 roku planowane jest również zniesienie obowiązku osiągania przez producentów, którzy uiszczają opłatę opakowaniową, określonych poziomów recyklingu.
Nowa ustawa zakłada utrzymanie obecnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi oraz dotychczasowych obowiązków gmin w tym zakresie. Jednocześnie przewidziano wprowadzenie nowego obowiązku – informowania mieszkańców o kosztach gospodarki odpadami komunalnymi oraz o udziale producentów w ich pokrywaniu.
W planowanej ustawie przewidziano wprowadzenie tzw. ulgi opakowaniowej – zachęty podatkowej mającej wspierać tworzenie i efektywne funkcjonowanie systemów ponownego użycia i napełniania opakowań, które nie są objęte systemem kaucyjnym. Działanie to ma również promować rozwój rynku opakowań wielokrotnego użytku.
Resort klimatu uzasadnia potrzebę uchwalenia nowych przepisów koniecznością dostosowania prawa krajowego do unijnego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2025/40 – tzw. rozporządzenia PPWR – które zacznie obowiązywać na początku 2025 roku. Zgodnie z tym dokumentem, producenci będą ponosić odpowiedzialność w systemach ROP za opakowania wprowadzane po raz pierwszy na rynek krajowy lub rozpakowywane przez podmioty niebędące użytkownikami końcowymi. Obowiązkowe składki finansowe producentów mają pokrywać m.in. koszty oznakowania pojemników na odpady oraz analizy składu zebranych zmieszanych odpadów komunalnych.
Ministerstwo zwraca uwagę, że obecnie obowiązujące regulacje nie stymulują firm wprowadzających produkty w opakowaniach do stosowania zasad ekoprojektowania. Dodatkowo, gminy borykają się z trudnościami w realizacji ustawowych poziomów recyklingu. W efekcie koszty związane z gospodarowaniem odpadami opakowaniowymi w dużej mierze ponoszą mieszkańcy – zarówno przy zakupie towarów (z uwagi na koszty opakowań), jak i w postaci opłat za odbiór odpadów komunalnych. Dodatkowo, w niektórych przypadkach, mieszkańcy pośrednio pokrywają także sankcje finansowe nakładane na gminy za niewypełnienie celów w zakresie przygotowania odpadów do ponownego użycia i recyklingu.
źródło: PAP Biznes
oprac.: K. Walkowiak
