Wykwalifikowana kadra to największy skarb przedsiębiorcy. Wielu pracodawców zmaga się z dużym (często nawet ogromnym) obciążeniem finansowym, jaki nakłada na nich ZUS, poprzez obowiązek płacenia składek. Wysokość tych kosztów sprawia, że wielu pracodawców, głównie z branży gastronomicznej, zatrudnia pracowników na umowy o dzieło, zlecenie lub też korzysta z rozmaitych ulg lub dofinansowań. Form dokształcania się, związanego z dofinansowaniem jest kilka. Możemy korzystać z rozmaitych form staży, praktyk absolwenckich i zawodowych oraz kursów i szkoleń. Przedzierając się przez gąszcze możliwości, wytypowałem tę najbardziej korzystną dla obu zainteresowanych stron.
Praktyka zawodowa
Praktyczna nauka zawodu jest ważna. Ważniejsza nawet niż sama, sucha teoria. Już Konfucjusz zauważył, tę zależność: „ Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem”. Dlatego też młodzież wysyłana jest przez szkoły na praktyki do różnych zakładów gastronomicznych, z których to czerpią mniej lub więcej doświadczenia.
Niektórzy młodzi ludzie pragnąc zdobyć więcej umiejętności, poszukują innych rozwiązań, na własną rękę. Mogą poszukiwać restauracji lub innej placówki gastronomicznej, w której chcieliby dokształcać się w ramach praktycznej nauki zawodu. Taki rodzaj zatrudnienia posiada wiele obostrzeń zarówno w stosunku do pracodawców, jak i do praktykantów, którymi najczęściej są młodociani.
Praktyka zawodowa dla uczniów – to element praktycznej nauki zawodu, organizowany przez szkoły ponadgimnazjalne lub indywidualnie przez samych uczniów, pod nadzorem szkoły. Umowę o praktyki zawodowe z przedsiębiorcą zawiera tylko szkoła.
Praktyki zawodowe uczniów mogą być organizowane w czasie całego roku szkolnego, w tym również w okresie ferii letnich. Cały program praktyk oraz wymiar godzin pracy powinien zostać określony programem nauczania dla danego zawodu, dopuszczonym do użytku w danej szkole przez jej dyrektora. Prawo stanowi, że uczniowie do 16 roku życia mogą pracować nie dłużej niż 6h/dziennie, a powyżej 16 roku życia – 8 godzin. Natomiast pełnoletni uczniowie mogą odbywać praktyki zawodowe w wymiarze do 12h/dziennie z zachowaniem tygodniowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych. Co więcej, bez względu na wiek ucznia, praktyka nie może przypadać w godzinach nocnych.
Warto zapamiętać, że szkoła ma stały nadzór nad przebiegiem praktyk, w tym m.in.: nadzoruje realizację programu, współpracuje z przedsiębiorcą, ubezpiecza praktykantów od NNW, akceptuje instruktorów praktycznej nauki zawodów. Poza nadzorem szkoła ma obowiązek zapewnienia praktykantom dojeżdżającym zwrot kosztów dojazdu lub nieodpłatnego zakwaterowania i opiekę oraz ryczałt na wyżywienie.
Z kolei przedsiębiorca zapewnia warunki materialne: prawidłowo wyposażone stanowiska szkoleniowe, odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej, szatnię, nieodpłatne posiłki i napoje.
Ten rodzaj praktyk jest wymagany ustawowo, w celu dopuszczenia do praktycznego egzaminu zawodowego, a co za tym idzie zdobycia kwalifikacji do wykonywania danego zawodu.
Absolwencka praktyka zawodowa
Aby móc odbyć absolwencką praktykę zawodową, nie należy przekroczyć 30 roku życia i jednocześnie mieć ukończone gimnazjum. Praktykanci zawierają z pracodawcami umowy cywilno – prawne, toteż nie obowiązuje ich cały kodeks pracy. Nie oznacza to jednak, że nie posiadają żadnych praw i obowiązków (patrz ramka).
Praktyka bezwzględnie nie może dotyczyć wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych. Ponadto, w przypadku przyjęcia na praktykę osoby młodocianej w wieku 16-18 lat, mają zastosowanie szczególne ograniczenia, według których np. czas praktyki liczy się wraz z czasem zajęć szkolnych i nie może w sumie przekroczyć 8 godzin. Nie ma także możliwości pracy w godzinach nadliczbowych.
Praktyka może odbywać się bezpłatnie lub za wynagrodzeniem. Jest to jednak kwestia umowna stron.
Korzyści
Praktyka zawodowa wiąże się z korzyściami dla obu stron. Jeżeli praktyka jest bezpłatna, dotyczy osoby młodocianej i ściśle wiąże się z przyuczeniem do zawodu, pracodawca może starać się o dofinansowanie. Kwota pomocy de minimis może wynosić ok. 8 tys. złotych za 36 miesięczny okres kształcenia. Natomiast w przypadku samego przyuczenia do zawodu, jest to 254 zł za każdy miesiąc praktyki. Kwota nie jest porażająca. Należy przy tym pamiętać, że z każdym młodocianym pracownikiem należy zawrzeć specjalną umowę i odprowadzać od niej składki ZUS.
Z kolei wynagrodzenie przedsiębiorcy, który zawarł umowę ze szkołą jest określone w ROZPORZĄDZENIU MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. z dnia 23 grudnia 2010 r.). Według tych dokumentów pracodawcy, u których uczniowie odbywają praktyczna naukę zawodu, otrzymują od szkół:
- refundację wynagrodzenia do wysokości minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela kontraktowego posiadającego dyplom ukończenia kolegium nauczycielskiego
- refundację dodatku szkoleniowego dla instruktorów praktycznej nauki zawodu w wysokości nie niższej niż 10 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw
- refundację kosztów odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej
- refundację diet i świadczeń (dot. praktyk na statkach morskich)
Praktykant otrzymuje, jak sama nazwa wskazuje – praktykę, niezbędną do wykonywania zawodu lub, o ile zaistnieją sprzyjające warunki, ma także możliwość zatrudnienia. Bez względu na to, czy otrzymuje wynagrodzenie czy też nie, w miarę możliwości powinien starannie wybierać miejsce odbywania praktyk. Jeżeli rzeczywiście chce pracować w danym zawodzie, nie może „odbębniać” tego etapu nauki. Powinien zdawać sobie sprawę, że po ukończonej praktyce otrzymuje od pracodawcy opinię, referencje lub zaświadczenie. Te dokumenty są niezwykle istotne w dalszej karierze zawodowej, ponieważ są wizytówką, każdorazowo dołączaną do CV.
Jeżeli po przeczytaniu powyższego artykułu któraś ze stron poczuła się wyzyskiwana, zapraszam do analizy ogólnego zestawienia korzyści:
Pracodawca: Zyskuje początkującego pracownika, którego wprowadza w świat wybranego zawodu. Przeznacza środki oraz czas swój i innych pracowników na szkolenie praktykanta. Musi liczyć się ze stratami, na które naraża go praktykant. Otrzymuje za to dofinansowanie od państwa lub refundację na podstawie umowy ze szkołą.
Praktykant: W ramach praktycznej nauki zawodu odbywa bezpłatna praktykę lub płatną w przypadku umowy w charakterze młodocianego pracownika. Zdobywa wiedzę i praktykę w wybranym przez siebie miejscu. Od niego jego zaangażowania zależy ile z tej praktyki wyniesie oraz jaką dostanie opinię od przcodawcy.
Zatrudniając absolwentów, należy przestrzegać m.in.:
- czasu pracy (praktyka nie może przekraczać 8 godzin/dobę i 40 godzin tygodniowo; nie powinna odbywać się w święta ani w porze nocnej; przedsiębiorca musi zapewnić 11-godzinny dobowy odpoczynek i 35-godzinny nieprzerwany odpoczynek w tygodniu),
- ograniczenia godzin nadliczbowych w tygodniu (średnia tygodniowego czasu pracy w jednym miesiącu nie może przekraczać 48 godzin),
- przerw w pracy o długości do 15 minut, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin.
- zapewnienia praktykantowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (przedsiębiorca powinien przeszkolić praktykanta w zakresie BHP, a także zapewnić odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej, jeśli wymaga tego rodzaj pracy),
- zakazu dyskryminacji (m.in. ze względu na niepełnosprawność lub płeć) przy przyjmowaniu na praktykę lub ustalaniu wysokości wynagrodzenia),
