Restauracje w miejscowościach turystycznych w okresie wakacyjnym mogą spodziewać się wzmożonych kontroli sanepidu. Mają one na celu zadbanie o bezpieczeństwo produktów spożywczych, ponieważ bowiem w niektórych lokalach jakość specjałów pozostawia wiele do życzenia.
Restauratorzy muszą podczas swojej działalności przestrzegać przepisów sanitarnych. Niewywiązanie się z tego obowiązku może skutkować karami nałożonymi w trakcie kontroli sanepidu. Warto więc wiedzieć, jakie to mogą być kary oraz jak przebiega proces kontroli.
CZYM JEST SANEPID?
Sanepid, czyli Państwowa Inspekcja Sanitarna, został powołany do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego. Zgodnie z ustawą sprawuje nadzór nad m.in. warunkami higieny środowiska, higieny pracy, higieny radiacyjnej, warunkami zdrowotnymi żywności, higieniczno-sanitarnymi oraz żywienia. Głównym celem funkcjonowania sanepidu jest ochrona zdrowia i życia przed niekorzystnym wpływem czynników środowiskowych oraz zapobieganie powstawaniu chorób, ze szczególnym uwzględnieniem chorób zakaźnych i zawodowych.
Sanepid sprawuje także urzędową kontrolę w zakresie prawidłowości stosowania zasad systemu HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points – System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli) w zakładach objętych nadzorem sanepidu.
PRZEBIEG KONTROLI
Zgodnie z obowiązującymi przepisami kontrola sanepidu powinna być zapowiedziana. Musi zostać wszczęta nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Co istotne – w przypadkach, kiedy istnieje bezpośrednie zagrożenie zdrowia, życia bądź środowiska, kontrola nie musi być zapowiedziana. W tym wypadku rozpoczyna się w momencie doręczenia upoważnienia do jej przeprowadzenia i okazania przez inspektora legitymacji służbowej.
Inspektor sanitarny ma w związku z przeprowadzaną kontrolą prawo wstępu do wszystkich pomieszczeń, w tym do ogrodów działkowych i środków transportu, oraz prawo dostępu do wszystkich urządzeń. Może żądać udzielenia pisemnych i ustnych informacji, pobierać próbki do badań laboratoryjnych, wzywać i przesłuchiwać pracowników, sprawdzać, czy znają przepisy sanitarne i prawidłowo je stosują. Inspektor może także wymagać okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych.
Co do zasady inspektor powinien prowadzić czynności kontrolne w obecności właściciela lokalu bądź osoby przez niego upoważnionej, którą właściciel ma obowiązek wyznaczyć – najczęściej jest nią manager lub kierownik. Jeżeli jednak kontrola jest uzasadniona bezpośrednim zagrożeniem zdrowia, życia lub środowiska naturalnego, może być również prowadzona bez obecności odpowiedniej osoby. Kontroler przyjmuje wtedy, że każdy obecny pracownik reprezentuje pracodawcę.
Za nieprzestrzeganie wytycznych sanepidu odpowiada właściciel lokalu. Jeżeli naruszenie było zawinione przez pracownika, to odpowiada on w ramach odpowiedzialności porządkowej względem pracodawcy. Ta kwestia nie interesuje jednak urzędników prowadzących kontrolę.
Z JAKIMI KARAMI/MANDATAMI MUSI LICZYĆ SIĘ WŁAŚCICIEL LOKALU ZA NIEPRZESTRZEGANIE WYMOGÓW SANEPIDU?
W przypadku wykrycia nieprawidłowości, takich jak zaniedbania, brak zachowania czystości i porządku czy zatrudnienie osób bez ważnego orzeczenia do celów sanitarno-epidemiologicznych, inspektor sanitarny może wystawić mandat w wysokości od 100 zł do 500 zł za jedno przewinienie. Co istotne, po 7 dniach następuje ponowna kontrola w celu sprawdzenia, czy nieprawidłowości zostały usunięte i jeżeli inspektor nie stwierdzi poprawy, wymierzy kolejny mandat, tym razem wyższy.
Wykroczenie stanowi użycie lub sprzedaż przeterminowanej żywności o znacznej wartości. W tym przypadku możliwa jest grzywna do 5 tys. zł, kara aresztu (nawet do 30 dni) albo kara miesiąca ograniczenia wolności. Ta sama kara grozi temu, kto utrudnia lub udaremnia działalność organów sanepidu. Za takie działanie może być uznane np. niewpuszczenie kontrolera do lokalu czy odmowa okazania dokumentów.
Jeżeli lokal jest w złym stanie, np. ma niepomalowane czy zagrzybione ściany, uszkodzoną kanalizację itd., to wydana zostanie decyzja nakazująca, w której urzędnicy poinformują, jaki remont jest wymagany oraz wyznaczą na niego odpowiedni termin.
Ponadto, jeżeli inspektor sanitarny stwierdzi jakiekolwiek naruszenia, właściciel lokalu zostanie obciążony kosztami przeprowadzonej inspekcji. Ich wysokość będzie uzależniona od tego, jakie czynności musiał podjąć kontroler i wynika z rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie opłat za czynności wykonywane przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w arach urzędowych kontroli.
W skrajnych przypadkach, jeżeli działalność lokalu powoduje bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia ludzi, może on zostać natychmiastowo zamknięty.
Izabela Wardaszko
Radca prawny
Kancelaria Adwokata i Doradcy Restrukturyzacyjnego Pawła Lewandowskiego
kancelaria@lewandowskikancelaria.pl
Oprac. red.
Co należy przygotować na wizytę sanepidu?
Aktualne orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych (książeczka sanepidowska), potwierdzające zdolność pracowników do pracy w gastronomii.
Umowę najmu lokalu lub dzierżawy pomieszczeń.
Projekt lokalu, który ukazuje rozmieszczenie i funkcje poszczególnych stref.
Rejestry monitorujące kluczowe aspekty działalności: od temperatury w lodówkach, przez szczegółowe zapisy dostaw, aż po procedury mycia i dezynfekcji podłóg oraz urządzeń.
Aktualne wyniki badania wody, które potwierdzają jej jakość i przydatność do spożycia.
Umowę oraz wyniki działań związanych z deratyzacją, dezynsekcją i dezynfekcją (DDD), gwarantujące, że lokal jest wolny od szkodników.
Umowę na regularny wywóz śmieci z lokalu.
Potwierdzenie przeszkolenia personelu z zakresu BHP.
Dokumentację systemu HACCP lub GMP/GHP – niezbędną w przypadku większych przedsięwzięć gastronomicznych.
Sanepid – to organ państwowy, który ma za zadanie monitorować stan higieny i bezpieczeństwa żywnościowego, zapobiegając zagrożeniom dla zdrowia publicznego wynikającym z nieprawidłowego przechowywania, przygotowywania i serwowania żywności w lokalach gastronomicznych.
