Krajowa Administracja Skarbowa od 1 lipca 2022 r. zyskała nowe uprawnienia, za sprawą których możliwe jest sprawdzenie konta bankowego każdego z podatników. Chodzi o nowe brzmienie art. 48 ustawy o KAS, z którego wynika, że sprawdzane mogą być nie tylko konta firmowe, ale także prywatne rachunki bankowe każdego Polaka. Mówimy tu o blisko 35 milionach rachunków bankowych.
JAK BYŁO?
Przed wejściem wskazanych wcześniej zmian Krajowa Administracja Skarbowa miała wgląd jedynie w rachunki bankowe osób ze statusem osoby podejrzanej. Dopiero po postawieniu oficjalnego zarzutu można było zajrzeć takiej osobie na rachunek bankowy oraz sprawdzić każdy przelew. W pierwszej kolejności urząd występował do podatnika o zgodę na wgląd do rachunku bankowego. Dopiero przy odmowie urząd skarbowy składał taki wniosek do banku, wskazując powody, które nadają mu uprawnienia, aby zajrzeć do podanego rachunku.
A TERAZ?
Na pewno każdy już słyszał o Polskim Ładzie. To właśnie za jego sprawą zostały wprowadzone nowe regulacje w tej kwestii i wydaje się, że znowu nie są do końca przemyślane. Uprawnienia, które zostały nadane po 1 lipca 2022 r. umożliwiają dostęp do rachunków bankowych już w momencie, kiedy organy podatkowe prowadzą wobec podatnika zaledwie postępowanie przygotowawcze. Innymi słowy: nie musimy być podejrzani. Wystarczy, że urząd „tak postanowi” i może sprawdzić każdego podatnika.
Naczelnik urzędu skarbowego może nawet prowadzić niezależnie dwa postępowania: postępowanie kontrolne (podatkowe) i postępowanie przygotowawcze w sprawie karnej skarbowej.
Nowe uprawnienie do sprawdzenia rachunków bankowych otrzymali:
• szef Krajowej Administracji Skarbowej,
• naczelnicy urzędów celno-skarbowych,
• naczelnicy urzędów skarbowych właściwych dla danego podatnika.
Wymienione urzędy mogą bez naszej wiedzy zweryfikować:
• ile mamy rachunków bankowych,
• jakie kwoty są na rachunkach,
• do kogo wysyłamy przelewy oraz od kogo je odbieramy,
• kiedy i na jaką kwotę wysłaliśmy pieniądze oraz jak została opisana taka transakcja.
Czy takie działania można jakoś ukryć? Tutaj należy pamiętać, że urząd skarbowy wie także, kiedy wypłacamy pieniądze z bankomatów i jakie są to kwoty.
Ministerstwo Finansów wezwane do odpowiedzi w zakresie tych właśnie zmian przez Rzecznika Praw Obywatelskich informuje, że zmieniany przepis art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej nie może być stosowany bez uzasadnionej przyczyny i bez powiązania z popełnionymi czynami, które są przedmiotem postępowania przygotowawczego prowadzonego w sprawie osoby podejrzewanej o popełnienie tych czynów.
Resort finansów zapewnia, że podatnicy nie muszą się obawiać wprowadzanej zmiany przepisów. Przy udzielaniu informacji banki ściśle przestrzegają tajemnicy przez banki są chronione tajemnicą skarbową, którą regulują szczegółowo przepisy ustawy Ordynacja podatkowa. Wskazuje ponadto, że nie stwierdzono nadużywania tego uprawnienia wcześniej przez inne organy KAS. Warto w tym miejscu dodatkowo przypomnieć, że już od 2018 r. urzędnicy mogą blokować dostęp do kont bankowych, na przykład, gdy bank stwierdzi, że jego system jest wykorzystywany do popełniania przestępstw lub ukrywania korzyści pochodzących z przestępstw, w celu przeciwdziałania prania pieniędzy czy wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Bank w takiej sytuacji może zawiadomić odpowiednie organy, prokuraturę czy policję. W teorii taka blokada możliwa jest jedynie do 72 godzin, jednak w praktyce konto może być zablokowane dłużej, nawet do 3 miesięcy.
CO DALEJ?
Przede wszystkim, prowadząc działalność gospodarczą, a także w życiu prywatnym, nie dajmy skarbówce pretekstu do wątpliwości w naszą uczciwość podatkową. Unikajmy zaległości podatkowych, płaćmy podatki o czasie. Zamknięcie rachunku bankowego i otwarcie nowego w innym banku nie pomoże – banki mają obowiązek przechowywania naszych danych transakcji przez 5 lat. Zastanówmy się nad przelewami powyżej 15 tys. EUR (czyli około 60 tys. zł), gdyż zgodnie z przepisami z art. 35 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu banki mają obowiązek poinformowania Urzędu Skarbowego o takim przelewie.
Zwracajmy także uwagę, jaki wpisujemy tytuł przelewu, Urząd Skarbowy może zainteresować się konkretnymi transakcjami, sugerując się właśnie tytułem przelewu. Nie podchodźmy więc do tego humorystycznie, unikajmy nieodpowiednich słów (np. broń, narkotyki, przemyt), nie podawajmy danych osobowych, nie stosujmy metafor. Tytuł przelewu pozwoli również nam samym zweryfikować daną płatność po długim czasie.
PODSUMOWANIE
W praktyce oznacza to, że możliwe jest uzyskanie historii i stanu rachunków nawet bez podejrzenia o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. Czy zapewnienia o braku nadużywania uprawnień będą prawdziwe, okaże się z czasem.
PIOTR DUBRAWSKI
Ekspert ds. finansowych i operacyjnych
Kancelaria Adwokata i Doradcy
Restrukturyzacyjnego Pawła Lewandowskiego
kancelaria@lewandowskikancelaria.pl
www.lewandowskikancelaria.pl
Oprac. red.
