Po niemal 4 latach Barometr Nastrojów Konsumenckich w Polsce zatoczył koło i znów wyszedł na plus. Przekroczenie „bariery zero” to przede wszystkim zasługa młodych osób, które na obecną i przyszłą sytuację finansów (swoich i państwa) patrzą z dużym optymizmem. Na drugim biegunie znajdują się seniorzy. Gdyby pod uwagę brać wyłącznie ich perspektywę, nastroje wciąż byłyby na dużym minusie. Takie dane płyną z najnowszych badań GfK – An NIQ Company.
Barometr Nastrojów Konsumenckich GfK – An NIQ Company, czyli syntetyczny wskaźnik ilustrujący aktualne nastroje Polaków w zakresie postaw konsumenckich, w styczniu 2024 r. wyniósł 1,6 pkt, co oznacza wzrost o 4,6 jednostki w stosunku do poprzedniego miesiąca. Ostatni raz na plusie Barometr znalazł się w marcu 2020 r. na granicy wybuchu pandemii COVID-19. Wówczas badanie realizowane było w momencie, gdy cały kraj wyczekiwał ogłoszenia pierwszego polskiego „pacjenta zero”.
W zupełnie odmiennych nastrojach znajdują się konsumenci w pozostałych krajach Unii Europejskiej, gdzie średnia (mocno zawyżana przez wynik Polski) wynosi -16,2 i jest nieznacznie niższa niż przed miesiącem. W wielu krajach Wspólnoty Barometr od wielu miesięcy znajduje się nawet poniżej 20 jednostek na minusie.
Dane GfK – An NIQ Company wskazują, że w styczniu kluczowe parametry barometru mocno się poprawiły. Największy wzrost, o niemal 9 jednostek, dotyczył oceny przyszłej sytuacji finansowej gospodarstw domowych. Znacznie lepiej niż w grudniu 2023 r. ocenialiśmy także obecną i przyszłą kondycję finansów całego kraju. Badani stwierdzili także, że nieco mniej doskwierają im bieżące koszty życia.
W odróżnieniu od wielu poprzednich zestawień bardzo wyrównały się oceny w podziale na płeć. Wynik wśród kobiet i mężczyzn w styczniu 2024 r. był niemal identyczny, a różnica wyniosła zaledwie 0,2 jednostki. Znacznie większe dysproporcje w nastrojach konsumenckich kształtują się przy podziale wiekowym. Na wyraźnym „plusie” znalazła się średnia ocen dla grup 15-22, 23-29 oraz 30-39 lat. W przypadku wszystkich starszych grup wiekowych Barometr był ujemny (w grupie 50-59 lat wynik to aż -8,7).
Znaczących odchyleń możemy dopatrzeć się również w przypadku podziału na wykształcenie, jednak w tym przypadku zarówno średni wskaźnik dla osób z wykształceniem podstawowym, jak i wyższym okazał się dodatni, a ujemny wynik odnotowano wyłącznie wśród osób z wykształceniem średnim. Silny wpływ na wynik Barometru mają również wciąż utrzymujące się obawy społeczeństwa związane z potencjalnym wzrostem cen oraz kryzysem na rynku pracy. Niemal 82% badanych spodziewa się, że ceny w najbliższych miesiącach nadal będą rosnąć, Jednocześnie 38% Polaków obawia się, że w bliskiej przyszłości stopa bezrobocia w kraju wzrośnie.
– Wyjścia „na plus” oczekiwaliśmy już w grudniu ubiegłego roku. Wówczas się nie udało. Jednak w Nowy Rok jako konsumenci weszliśmy ze spadającą inflacją, wciąż rekordowo niskim bezrobociem i stabilizacją cen na stacjach paliw. Przy jednoczesnym braku drastycznych podwyżek podatków i kosztów energii trudno było oczekiwać innego wyniku. Zaskakiwać może jedynie skala polaryzacji nastrojów pomiędzy najmłodszą badaną grupą – 15-22 lata, a seniorami i osobami w średnim wieku. Starsze pokolenia, mające zupełnie inne wyzwania, koszty i doświadczenie, są zazwyczaj znacznie bardziej wstrzemięźliwe w ocenach, jednak rozdźwięk ten jest szczególnie duży w ostatnich dwóch pomiarach (grudziń’23 i styczeń’24). To z pewnością bardzo ważny sygnał i czynnik studzący dla całego rynku – mówi Michał Pawelczyk, project manager w GfK An NIQ Company.
W styczniu 2024 r. kluczowe składowe Barometru Nastrojów Konsumenckich kształtowały się następująco:
Informacje o badaniu
Badanie zrealizowano w dniach 12-17 stycznia 2024 r. w ramach wielotematycznego badania omnibusowego e-Bus metodą CAWI (wspomaganych komputerowo wywiadów z respondentami z wykorzystaniem ankiety umieszczonej w internecie) na kwotowej, reprezentatywnej przedmiotowo, ogólnopolskiej próbie n=1000 osób. Struktura respondentów została dobrana z zachowaniem rozkładu wybranych parametrów społeczno-demograficznych odzwierciedlającego rozkład tych cech w populacji generalnej.
Barometr może przyjmować wartości od –100 do +100 i jest to saldo pomiędzy opiniami pozytywnymi a negatywnymi. Dodatnia wartość barometru wskazuje na to, iż w danej fali badania liczba konsumentów nastawionych optymistycznie przeważa nad liczbą konsumentów nastawionymi pesymistycznie. Wartość ujemna Barometru oznacza odwrócenie tej proporcji.
Barometr jest zagregowanym wskaźnikiem sporządzanym na zlecenie Komisji Europejskiej, wyliczanym od 1985 roku. Obecnie indeks obejmuje 27 krajów. Dane dla Polski pochodzą z badania GfK współfinansowanego przez Komisję Europejską.
źródło: GfK – An NIQ Company
oprac.: red.
