Jednym z pierwszych kroków w poszukiwaniu pracownika jest przygotowanie przez pracodawcę właściwego ogłoszenia o pracę, które precyzyjnie określi kryteria, jakie powinien spełniać kandydat ubiegający się o rzeczone stanowisko.
Choć wydawać się może, że dyskryminacja najczęściej występuje w miejscu pracy to jej początków można już dostrzegać na etapie rekrutacji. Tak! I nie jest to niczym nowym, ponieważ zasada równego traktowania obowiązuje już na etapie ogłoszenia o pracę. Dlatego tak ważny jest właściwy dobór słownictwa przy tworzeniu anonsu o pracę.
CZYM JEST DYSKRYMINACJA
Istota dyskryminacji została ujęta w podstawowych przepisach Kodeksu Pracy (dalej jako KP), jak również w innych aktach, których stroną jest Polska, jak na przykład Konwencja numer 111 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu przyjęta w Genewie dnia 25 czerwca 1958 r. Dyskryminacja jest to każde zachowanie w wyniku którego dochodzi do nierównego traktowania zarówno w zakresie nawiązywania stosunku pracy w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie.
Zawarte w regulacjach stwierdzenie w „szczególności” oznacza, że kryteria wskazane w przepisach prawa pracy i innych aktach nie są katalogiem zamkniętym. Mogą pojawić się również inne okoliczności, które mogą być podyktowane zmieniającymi się warunkami życia, jak np. tacierzyństwo, brak jednoznacznego określenia płciowego, nietypowe hobby.
Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio. Dyskryminowanie bezpośrednie ma miejsce wtedy, gdy z powodu jednej lub kilku przyczyn uznawanych za kryteria dyskryminacyjne pracownik był, jest lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy.
Dyskryminowanie pośrednie ma miejsce, kiedy na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania występują lub mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje albo szczególnie niekorzystna sytuacja w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych wobec wszystkich lub znacznej liczby pracowników należących do grupy wyróżnionej ze względu na jedną lub kilka przyczyn określonych jako dyskryminacyjne.
Należy zatem podkreślić, że pod stwierdzeniem dyskryminacja odnajdziemy wszelkie nieprzychylne akty różnicowania pracowników, kandydatów aplikujących na stanowiska pracy przez pracodawcę, które mają na celu wyeliminowanie określonych jednostek społecznych lub grup, ze względu na posiadane przez niech indywidualne cechy niepozostające w związku z wykonywaną pracą lub pracą wykonywaną, którą będzie wykonywana w przyszłości.
CZEGO UNIKAĆ W ANONSACH O PRACĘ, ABY NIE ZOSTAĆ POSADZONYM O DYSKRYMINACJĘ
Jak już wcześniej wspomniano przy kreowaniu ogłoszenia o pracę trzeba być czujnym, tak aby zmieszczone na portalach ogłoszeniowych oferty nie zawierały niepożądanych zwrotów. Ogłoszenie powinno być tak przygotowane, aby osoba, która je wybiera bez rozróżnienia na wiek, płeć, poglądy polityczne czy wygląd mogła na nią aplikować. Przyszły kandydat ma mieć poczucie, że jednym warunkiem, dla którego nie zgłosił swojej osoby w postępowaniu rekrutacyjnym jest brak określonych kompetencji czy doświadczenia, a nie jego indywidulane cechy osobiste.
Jednym z najczęstszych błędów w ofertach o pracę jest zamieszczanie w wymogach o pracę informacji o wieku oraz płci.
PRZYKŁAD:
×× Poszukujemy kobiety na stanowisko kelnerki.
×× Restauracja poszukuje młodego mężczyzny w wieku do 25 lat do zespołu kucharzy.
×× Na managera hotelu zatrudnimy młodą i energiczną osobę.
Tak sformułowane zdania w treści ogłoszenia o pracę wprost sugerują, że o stanowisko kelnera może się ubiegać wyłącznie kobieta i to w dodatku młoda, a na stanowisko managera, hotel zatrudni wyłącznie młodą, pełnosprawną osobę, zaś kandydaci po 30 nie będą brani pod uwagę na wakat członka zespołu kucharzy.
Za przejaw dyskryminacji może być również wzięty wymóg umieszczania w dokumentach aplikacyjnych zdjęć twarzy czy całej sylwetki. Należy pamiętać, że wiek, płeć czy wygląd nie mogą być kompozytami determinującymi przyjęcie na określone stanowisko.
Korzystniejsza dla pracodawcy byłaby oferta o treści:
• Poszukujemy kandydata na stanowisko kelnerki/kelnera.
• Restauracja poszukuje pracownika do zespołu kucharzy.
• Poszukujemy na stanowisko managera kreatywnych i zaangażowanych pracowników.
W ogłoszeniu o pracę nie powinna się pojawić również informacja o zatrudnieniu wyłącznie osób bez nałogów
PRZYKŁAD:
×× Na stanowisku asystenta/asystentki kucharza zatrudnimy osobę niepalącą.
×× Do pracy przy obsłudze cateringu zatrudnimy osoby niepalące.
Pamiętajmy, że są osoby, które choć palą mogą kierować się zasadę, że będąc w pracy nie uszczuplają godzin, w których zobowiązani są do wykonywania swoich obowiązków poprzez opuszczenie stanowiska pracy w celu zapalenia papierosa, a ich kwalifikacje nie mogą być rozpatrywane przez pryzmat niezdrowego przyzwyczajenia lecz wyłącznie pod kątem posiadanych umiejętności.
Ujemnie może zostać odebrana również oferta pracy, która w jakikolwiek sposób dyskwalifikuje kandydata za jego poglądy polityczne, światopogląd czy pochodzenie.
PRZYKŁAD:
×× Na stanowisku rezydenta w Turcji zatrudnimy wyłącznie osobę pochodzenia tureckiego.
×× Restauracja prowadząca kuchnię włoską zatrudni mężczyznę pochodzenia włoskiego na stanowisko szefa kuchni.
Tak skonstruowanych ofert należy unikać ponieważ narażamy się tym samym na zarzut podwójnej dyskryminacji ze względu na pochodzenie i płeć.
Przytoczone do tej pory przykłady skupiają się głównie na treści samego ogłoszenia o pracę, ale z dyskryminacją możemy mieć również do czynienia w niewidocznym na pierwszy rzut oka zabiegu pracodawcy.
Mianowicie kwestia tyczy się zdjęcia, które niejednokrotnie towarzyszy ogłoszeniom o pracę, a które często prezentuje zespół specjalistów do spraw turystyki lub zespół kelnerów, kucharzy, którzy są młodzi, uśmiechnięci i atrakcyjni. Często takie zdjęcia wybierane są przez pracodawców z ogólne dostępnych baz zdjęć reklamowych. Takie zdjęcie może zostać odebrane jako wiadomość, iż w zespole mile widziane są tylko młode i atrakcyjne osoby.
Dobrą praktyką w tym aspekcie może być załączenie do ogłoszenia o pracę zdjęcia obecnego zespołu pracowników hotelu, restauracji czy managera, kierownika, które odzwierciedli realizm danego miejsca pracy. Powyższe rozważania należy wziąć pod uwagę, zwłaszcza w kontekście ostatnich wydarzeń i dość często pojawiających się ogłoszeniach o pracę skierowanych wyłącznie do uchodźców.
Jest to pozytywny gest, sposób zaoferowania pomocy, jednak nie można zapominać, że wciąż obowiązują nas przepisy prawa
polskiego.
IZABELA WARDASZKO
Radca prawny
Kancelaria Adwokata i Doradcy Restrukturyzacyjnego Pawła Lewandowskiego
www.lewandowskikancelaria.pl
kancelaria@lewandowskikancelaria.pl
PAULINA KRUKOWSKA
Prawnik
Kancelaria Adwokata i Doradcy Restrukturyzacyjnego Pawła Lewandowskiego
Oprac. red.
