Czy w lipcu branża gastronomiczna musi pożegnać się z jednorazowymi sztućcami, plastikowymi słomkami czy talerzykami? Czy restauracje i firmy cateringowe muszą znaleźć alternatywę dla styropianowych opakowań, które ze względu na unijną tzw. dyrektywę plastikową podobno zostaną w całości wycofane z obrotu?
Dyrektywa plastikowa, tzw. Single-Use Plastic (SUP), której postanowienia wchodzą w życie w lipcu 2021 r., ma ograniczyć szkody związane z zanieczyszczeniem mórz i oceanów przez plastik. To przyjęta 5 czerwca 2019 r. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE, która dotyczy zmniejszenia wpływu produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Dokument jest częścią szerszej strategii, przekształcającej gospodarkę UE w taką o obiegu zamkniętym. Cel? Ograniczenie wytwarzanych odpadów do minimum.
Zakazem będzie objęta wąska grupa produktów w sektorze gastronomii, np. popularne menuboxy styropianowe, kubki styropianowe, sztućce, słomki czy talerze z plastiku.
Kryteria oceny wykluczonych produktów to: materiał z jakiego zostały wykonane i przeznaczenie do bezpośredniego spożycia na miejscu. Cały czas możliwe będzie wyprzedawanie stanów magazynowych w hurtowniach. Również od 3 lipca na opakowaniach jednorazowych produktów zawierających tworzywa sztuczne pojawią się specjalne oznakowania. Wszystkie kubki jednorazowe, plastikowe, jak i papierowe, muszą być oznakowane określoną grafiką zdefiniowaną przez rozporządzenie. Klient będzie poinformowany m.in. o nieodpowiednim sposobie wyrzucania kubków i jego konsekwencjach dla środowiska1.
Wiele firm już od dawna interesuje się alternatywnymi, ekologicznymi rozwiązaniami dla wycofywanych z obrotu produktów.
Troska o ekologię była nieodłączna w każdym procesie powstawania i rozwoju naszej firmy – mówi Aleksander Czajka, Sales Manager w firmie Duni Sales Poland. Oczekiwania klientów względem towarów stale rosną, cieszy nas fakt, że równocześnie zwiększa się świadomość i wiedza na temat materiałów, z których powstają nasze produkty. Oferowane przez nas opakowania z trzciny cukrowej/bagasse/doskonale odnalazły się w większości restauracji jako ekologiczny zamiennik produktów styropianowych. Szczycimy się również z posiadania najbogatszej oferty sztućców drewnianych, które powstają zgodnie ze ścisłymi normami certyfikatu FSC. Jako firma zawsze dążymy do doskonałości, dlatego tworzymy rozwiązania opakowaniowe z myślą o gospodarce o obiegu zamkniętym.
Również firma Metro-Plast od wielu lat jest gotowa na przyjęcie tych zmian.
Jeszcze do niedawna wielu z nas myślało, że korzystanie z zamienników będzie trudne i ciężko będzie klientom zaakceptować tak dużą zmianę. Jednak zauważamy coraz dynamiczniej rozwijający się w branży opakowaniowej ekotrend. Chcąc dostosować się do nowych wymagań, nieustannie się rozwijamy i wprowadzamy innowacyjne rozwiązania. Jednym z nich było stworzenie marki me.Organic oferującej jednorazowe bioopakowania oraz folie kompostowalne do zgrzewu – mówi Iwona Nowak, Marketing & Purchasing Manager w firmie Metro-Plast. me.Organic to opakowania do żywności produkowane z surowców odnawialnych, nadających się do kompostowania i biodegradacji. Przy produkcji tych opakowań generowane jest o 50 % mniej CO2 niż w przypadku tradycyjnych opakowań z plastiku. Ponadto są one w większości wytwarzane z odpadów roślinnych. Nie powinniśmy także zapominać o opakowaniach z PP i PET, które można w 100 % poddać recyklingowi. Naszym klientom pozostawiamy więc wybór – mają do dyspozycji tańsze opakowania z surowców recyklingowanych lub opakowania bio – droższe i wymagające większego zaangażowania w przypadku ich utylizacji. W jednym i drugim przypadku słowo klucz to właściwa segregacja.
Polska jest w trakcie przygotowywania projektu ustawy implementującej do polskiego porządku prawnego te przepisy. Wszystko wskazuje na to, że nie uda się ich uchwalić do lipca.
Pamiętajmy, że dyrektywa SUP to nie prawo wewnątrzkrajowe i nie stanowi podstawy prawnej, a jedynie wyznacza kierunek działań legislacyjnych w danym obszarze czy temacie. Z dostępnych analiz prawnych oraz projektu zmian w ustawach, mających dostosować nasze prawo do wymagań Dyrektywy, możemy wnioskować, że zakaz dotyczy „wprowadzania na rynek”, czyli pierwszego wprowadzenia produktu do obrotu. To, czym zajmują się hurtownicy i detaliści jest uznawane za „udostępnianie”, więc nie podlega zakazowi – mówi Agata Mach-Bittner, członek władz Polskiego Związku Przetwórców Tworzyw Sztucznych.
Eliminowanie tworzyw sztucznych wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, to część rosnącego trendu znanego pod nazwą Life After Plastic. Założenie? Jednorazowy plastik, którego używamy tylko przez kilka minut, zanim stanie się odpadem, należy zastąpić wytrzymałymi i tanimi alternatywami – także w branży gastronomicznej czy cateringowej.
Jako przedstawicielka producentów opakowań przeznaczonych dla gastronomii chciałabym zaapelować do właścicieli firm działających w branży HoReCa o wsparcie w popularyzacji idei recyklingu wśród swoich klientów – mówi Agata Mach-Bittner. To głównie od nich zależy, jaką drogę obierze opakowanie plastikowe i czy zostanie ono ponownie wykorzystane, zamiast trafić na wysypisko. Właściciele firm z branży HoReCa mogą odegrać kluczową rolę w popularyzacji idei recyklingu poprzez zapewnienie w miejscach, w których użytkuje się opakowania jednorazowe, odpowiednich koszy do segregacji odpadów oraz informowaniu swoich klientów, co należy zrobić z danym opakowaniem po jego użyciu.
Heidi Handkowska
1Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/2151 z dnia 17 grudnia 2020 r. ustanawiające zasady dotyczące zharmonizowanych specyfikacji w odniesieniu do oznakowania produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w części D załącznika do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko.
AGATA MACH-BITTNER
Członek władz Polskiego Związku Przetwórców Tworzyw Sztucznych
Jakie tworzywa w gastronomii będzie można stosować w dalszym ciągu?
Zdecydowanie wszystkie. Ograniczenia dotyczą bowiem produktów, a nie materiałów. Pojemniki do zgrzewu, pojemniki na sałatki, zupy, opakowania na produkty cukiernicze i inne wyroby gastronomiczne pozostają w obrocie, choć wykonane są z tworzywa sztucznego. Jeśli chodzi o alternatywy dla wycofanych produktów, czyli najczęściej stosowanych w gastronomii sztućców, talerzy i misek, dozwolone będą zamienniki z surowców w 100% naturalnych, tj. drewno, liście palmowe, pulpa trzciny cukrowej lub papier, ale tylko te „surowe”, ponieważ produkt pokryty nawet cienką warstwą laminatu z tworzywa uznawany jest za plastikowy i podlega zakazowi.
Catering bez styropianu. Jak pakować jedzenie na dowóz po 3 lipca 2021 r.?
Świetną alternatywą dla styropianowych menu boxów są pojemniki z polipropylenu. Dzięki opcji zgrzewania zapewniają maksymalne bezpieczeństwo i higienę transportowanej żywności. Zgrzewarki dostępne są na rynku w bardzo przystępnych cenach, a ich obsługa jest banalnie prosta. Jeśli restaurator nie posiada miejsca na zgrzewarkę lub nie chce w nią inwestować, producenci zapewniają pokrywki do większości swoich pojemników. Poza pojemnikami z tworzywa, na rynku będą dostępne również pojemniki o zbliżonym kształcie i sposobie użytkowania do popularnych EPS’ów, ale wykonane z EPP, papieru lub trzciny cukrowej. Minusem rozwiązań typu Clam Shell, wykonanych z surowców alternatywnych, jest obecnie ich cena oraz ograniczona dostępność, ponieważ są one importowane z Azji.
Czy na produkty z tworzyw sztucznych będzie nałożony podatek?
Tak, na opakowania jednorazowe z tworzyw sztucznych oraz wszystkie te opakowania, choć w części składające się z polimeru (np. laminowane), zostaną nałożone podatki i opłaty, które mają sfinansować system gospodarowania odpadami powstającymi z tych produktów oraz zrealizować programy edukacyjne dotyczące recyklingu oraz środowiska. Nie powinny one jednak zaburzyć konkurencyjności produktów z tworzyw sztucznych w stosunku do ich odpowiedników wykonanych ze szkła lub papieru.
